Çerkes Hakları İnisiyatifi ilk olarak gerçekleştirdiği anadil eylemleriyle adını duyurdu. Ankara, İstanbul ve Kayseri’de gerçekleştirilen anadil eylemlerinde anadil eğitim talebinin yanı sıra 24 saat Çerkesce yayın yapacak televizyon talebi de gündeme getirildi. Bizde CHİ sözcülerinden Kenan Kaplan ile bu eylemlerin amacını ve talep edilen konularda yaptıkları çalışmaları konuştuk.
Guşıps: Chi olarak ilk ortaya çıkışınız aslında Anadil Eğitimi talebi ile olmuştu. Bu konuda yaptığınız çalışmalardan bahsedebilir misiniz?
Kenan Kaplan: Siyasi partilerin genel başkan yardımcılarıyla, grup başkan vekilleriyle, meclis başkanıyla ve siyasi partilerin milli eğitim komisyonu başkanlarıyla bizzat görüşerek Çerkes Halkının anadili eğitimi talebini kendilerine ilettik. Milli eğitim bakanına da aynı talebi ilettik , Bu talebin kabul görmesi sonrasında da Mili Eğitim Bakanının Talim Terbiye Kurulu Başkanına verdiği talimat sonrası başkanla ve ekibiyle görüşerek Adiğey Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığından temin ettiğimiz anaokolundan üniversiteye kadar olan dönemi kapsayan anadili eğitimi ilgili 48 kitaptan oluşan kitap setini Çerkesce anadili eğitimi müfredatının oluşturulması için Talim ve Terbiye Kurulu Başkanına teslim ettik ve sürecin takipçisi olduk . sonrasında ise kayıt döneminde tekrar Milli Eğitim Bakanlığıyla görüşerek bir okulda yeterli talep olmaması halinde telepte bulunan öğrencilerin birleştirilerek belirlenecek bir okulda sınıf açılabilmesi talebinde bulunduk ve talebimizi kabul ettirdik , kayıt süresinin uzatılmasını talep ettik ve kabul ettirdik . Bunların dışında anadili eğitiminin sağlıklı bir zemine oturması için için neler yapılması gerektigi hakkında görüşlerimizi içeren bir raporu Milli Eğitim Bakanına ve Talim Terbiye Kurulu Başkanına ilettik .
Guşıps: Çerkesce 24 saat yayın yapacak bir televizyon talebiniz de var bu kanalın fonksiyonunun ne olacağını düşünüyorsunuz? Sonuçta bir çok insan, özellikle 40 yaş altındaki insanlar Anadillerini bilmiyorlar bu kanalın onlar için ne gibi bir faydası olabilir?
Kenan Kaplan: Böyle bir kanalın açılması öncelikle darbe ve asimilasyon süreçleriyle kimliklerinden soyundurulan Çerkes halkında kimlik bilincinin oluşmasına , halkımızın siyasallaşmasına ve fobilerinden sıyrılmasına giden yolda gerekli zeminin oluşmasına hizmet edecektir . Tabii ki bu sürecin sonunda kendisini Çerkes etnik kimliğiyle ifade etmeye başlayacak olan insanlarımız daha sonra anadillerini de talep etmeye başlayacaklardır . İşte bu noktadan sonra Çerkes televizyonu anadilin öğrenilmesi ve yaşatılmasında temel öğe olacaktır . Ayrıca böyle bir televizyon Çerkes diasporalarını bütünleştirecek , Çerkes sorununun uluslararası kabul gören bir sorun olarak dünyanın gündemine girmesinde etkin bir rol oynayabilecek , soykırım ve sürgün söylemlerimiz uluslararası meşruiyet kazananacak ,tarihi haklarımızı elde edebilmenin önü açılacaktır . Bir Çerkes kanalı açılmasının diğer bir etkisi de halkımızın tarih bilinci kazanması olacaktır ki bu da anavatana dönüşe ivme kazandıracak , anavatanla bağları güçlendirecektir .
Guşıps: Talim Terbiye kurulu ve Milli Eğitim Bakanlığı gibi kurumlarda girişimleriniz oldu bu girişimlerden ne gibi bir sonuç alındı yada neler bekliyorsunuz önümüzdeki dönemde?
Kenan Kaplan: ÇHİ – Yaptığımız görüşmelerde edindiğimiz intiba : Türkiyenin yakın bir gelecekte anadil de eğitim de dahil olmak üzere azınlıkların demokratik haklarının yaşama geçirilmesi için tüm anayasal ve yasal düzenlemelerin yapılacağı yönündedir . CHP ve MHP hariç tüm siyasi partiler ve siyasi iktidar taleplerimize çok sıcak bir yaklaşım gösterdiler . Burada temel sorun kimlik ve kültürel haklar talebi olmayan Çerkes halkının talep etmeden, bedel ödemeden elde ettiği haklara sahip çıkıp çıkmayacağıdır .
Guşıps: 5. sınıflarda seçmeli ders olarak anadillerin öğretilmesi artık serbest. Ancak biliyoruz ki bu şekilde anadilin öğretilmesi oldukça zor. Sizin bu konudaki düşünceleriniz ve çalışmalarınız neler?
Kenan Kaplan: ÇHİ -Başta Kaffed olmak üzere ulusalcı Çerkes STK ları Statükodan yana tavır koyarak anadili eğitimi , anadil de televizyon ve kendi etnik kimliğiyle var olmayı talep eden miting ve çalıştaylara ulusalcı reflekslerle tavır koyarak zaten fobilerine teslim olmuş olan halkımızı tedirgin etmişler , anadili eğitimi hakkına sahip çıkmamışlardır . Bu da anadili eğitimine olan talebi minimize etmiştir . Anadilin öğrenilebilmesi için anadilde eğitim bir zorunluluktur . İçinden geçtiğimiz sürecin sonunda bu hak da verilecektir ancak bu hakkını kullanacak bir halk ve bunu teşvik edecek STK larımız yok . Bu nedenledir ki halkımızı siyasallaştıracak ve kimlik bilinci oluşturacak bir eylemlilik sürecine girmemiz gerekiyor .
Guşıps: Özel olarak açılabilecek kursların veya kreşlerin dil öğreniminin ve kullanımının yaygınlaşmasında etkili olabileceğini düşünüyor musunuz. Bu yönde Çhİ olarak bir çalışmanız varmı?
Kenan Kaplan: Elbette yapılacak her çalışma, atılacak her adım bu coğrafyada ve bu devlet yapısı içinde dilimizle , kültürümüzle , etnik kimliğimizle eşit vatandaşlar olarak varolma ve varlığımızı geleceğe taşıma mücadelemize hizmet edecek , anavatanımıza sahip çıkabilmenin yolunu açacaktır. Eğer halkımıza kimlik bilinci kazandırabilir ve siyasallaştırabilirsek anadili öğrenimi ve kullanımı yaygınlaşacaktır. Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti üzerinden çocuklara Çerkesce anadili eğitimi verilecek olan anaokulu açma projemiz son aşamaya geldi , en kısa sürede hayata geçirilecek .
Guşıps: Birde diasporada çok tartışılan alfabe sorunu var. Sizin görüşünüz nedir? Hangi alfabe ile öğrenim verilmesi gerektiğini düşünüyorsunuz?
Kenan Kaplan: Anadili eğitimi latin alfabesiyle yapılacak olursa tüm öğrencilerimiz başka bir alfabeye ihtiyaç duymadan anadili eğitimine başlayabileceklerdir. Anadilini öğrenen insanlar isterlerse daha sonra Kiril alfabesini de öğrenebilirler. Eğer Kiril alfabesi tercih edilecek olursa zaten yok mesabesinde olan anadili eğitimi talebi tamamen ortadan kalkacaktır. Amaç pratik olan ve bizi sonuca ulaştıracak olan uygulamaları hayata geçirmek olmalıdır. Anadilimizi kısır çekişmelere kurban etmemeliyiz.Bu vesileyle tüm Guşıps mensuplarına ve size var olma mücadelemize sunduğunuz katkılar için teşekkür ederim .
Kanalın açılması öncelikle darbe ve asimilasyon süreçleriyle kimliklerinden soyundurulan Çerkes halkında kimlik bilincinin oluşmasına , halkımızın siyasallaşmasına ve fobilerinden sıyrılmasına giden yolda gerekli zeminin oluşmasına hizmet edecektir .