Abhazya’nın başkentinde çok fazla İskoç eteği veya mavi Aziz Andrew bayrağı göremezsiniz. Ancak kendi bağımsızlığına duygu yüklü bir anlam yükleyen bu topraklarda bağımsız bir İskoçya için herkes hemfikir.
Sohum’da ara sıra “Yaşasın İskoçya’nın Bağımsızlığı” haykırışları duyuluyor. Abhazlar İskoçya’da 18 Eylül’de yapılacak seçime dikkat kesilmiş durumdalar. Tarihsel öneme sahip referandumda İskoçlar Birleşik Krallık’tan (İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda) ayrılıp ayrılmayacaklarına karar verecekler.
Sohum’da yaşayan Enver Chamagua İskoçlar’ın bağımsızlık isteğiyle Abhazya’nın –M.Ö. 9. yüzyıldan beri parçası olduğu- Gürcistan’dan ayrılma çabası arasında benzerlik görüyor.
“Tarihlerimiz benziyor” diyor. “Onlar da bizim gibi özgürlük savaşçıları.Bağımsızlıkları için asırlarca İngiltere ile savaştılar”.
Gürcistan’ın kuzeybatı ucunda bulunan ve Karadeniz’e 200 kilometre sahili olan Abhazya Sovyetler Birliği’nin çökmesinden bu yana dilsel ve etnik farklılığını ortaya koymaya çalışıyor.
1992-93 yıllarındaki korkunç savaşta on binlerce Abhaz ve etnik Gürcü hayatını kaybetti, daha fazlası yerinden oldu. Abhazyatartışmalı bir referandumun ardından 1999’da bağımsızlığını ilan etti. Abhazya’yı sadece Nikaragua, Venezuela ve Rusya tanıdı. Rusya Ağustos 2008’deki savaşta Abhazya topraklarını kullanarak Gürcistan’a karşı ikinci cepheyi açmak istedi.
Kremlin’in Lütfu
Abhazya’nın bağımsızlık versiyonu İskoçya’nın ülküsünden çok farklı. İskoçya her yönüyle işleyen bir devlet olacak ; savunmasını, sınırlarını ve bütçesini denetleyebilecek.
Diğer yandan Abhazya’nın 240.000 kişilik nüfusunun çoğu Rusya pasaportuna sahip ; Gürcistan’ın ekonomik abluka uyguladığı bu yoksul bölge Kremlin’in desteğine bağımlı.
Britanya hükümetinin İskoç halkının kararını tanıyacağını duyurmasına karşılık Tiflis hiçbir zaman Abhazya referandumunu veya bağımsızlık ilanını tanımadı. Gürcistan Abhazya’yı kendi toprağı olarak görmeye devam ediyor.
Buna rağmen Georgi Gabuniya gibi Abhazlar İskoçya ile kurdukları bağla hayata tutunmaya çalışıyorlar.
Gabuniya “Abhazya’da İskoçya Caddesi, İskoçya’da da Sohum caddesi var” diyor.Abhazya ile İskoçya’nın batısındaki Kilmarnock kasabası arasındaki dostluk bağına işaret ediyor. Kilmarnock kasabasında Gürcü-Abhaz Savaşı’nda hayatını kaybedenler anısına bir taş anıt dikilmiş.
“İskoçya halkını desteklememiz için bir başka sebep bu. Aramızda çok benzerlikler var. İskoçya ve Abhazya’nın bağımsızlıklarından birlikte kıvanç duymaları mükemmel olurdu”
İmrenerek Bakmak
Eski Sovyet coğrafyasında -Transdinyester ve Dağlık Karabağ gibi “donmuş çatışma” bölgelerinden kısa süre önce ilhak edilmiş Kırım ve resmen özerk olan Tataristan’a kadar- pek çok bölge kendi sıkıntılı ayrılık süreçleri karşısında İskoçya’yı imrenerek izliyorlar.
Abhazya’nın fiili dışişleri bakan yardımcısı İrakli Khintba Gürcü-Abhaz açmazına barışçıl çözüm bulmak için yıllarca Cenevre’deki müzakerelere katılmış.
İskoçya’nın bağımsızlık kararının –ayrıca İspanya’daki Katalonya ve Bask bölgelerinin kaderinin- dünyanın Abhazya gibi ülkelere bakışını yumuşatacağına inanıyor.
Khintba “Günümüzde kendi kaderini tayin hakkı en önemli trendlerarasında. Avrupa’da sınırların barışçıl yollarla değişip yeni devletlerin doğması Batı kamuoyunu o güne kadar tanınmamış Abhazya, Güney Osetya ve başka ülkelere farklı bir gözle bakmaya ikna edebilir” diyor.
İskoçya’da taraflar başa baş görünüyor. Bir çok Abhaz, seçmenlerin % 98’inin bağımsızlık lehine oy kullandığı 1999 referandumuna savaştan sonra topraklarını terk etmeye zorlanmış yüzbinlerce etnik Gürcü’nün katılmadığı gerçeğini unutmuş görünüyor. Bağımsız bir İskoçya Abhazya’yı tanımayabilir. Yani Khintba’nın umutları boşa çıkabilir.
Abhazya Devlet Üniversitesi’nde felsefe ve kültür çalışmalarını yöneten İvan Tarba İskoçya’nın özgürlük hedefine sistematik ve demokratik yürüyüşünden hayranlıkla söz ediyor. Abhazya ile ilgili olarak da bağımsızlığa yasal zemin bırakmadığı gerekçesiyle Gürcistan’ı suçluyor.
Tarba “İskoçya’da işler uluslararası hukuka uygun yürüyor. Gürcistan bünyesinde hiçbir yasal hakkımız yoktu. Tam bir diktatörlüktü.İskoçya’da devletler demokratik ilkelere göre ayrılacaklar” diyor.
Duruyor ve ekliyor : “En güzel şey halkların barış yoluyla ayrılması”.
Haber, Anaid Gogoryan’ın Sohum’dan bildirdiğine göre Daisy Sindelar tarafından Prag’da yazılmıştır
Çeviri : Dr. Ömer Aytek Kurmel
Cherkessia.net, 18 Eylül 2014