Buryat akademisyen, Buryatların ve diğer Rus olmayan halkların Rusya’ya gönüllü katıldıkları ve bu çok-uluslu ülkede mutlu bir hayat sürdüklerine dair Sovyet mitolojisinin şimdi Kremlin tarafından zor yoluyla yeniden dayatıldığını söylüyor. Buryat bilim adamı, araştırmalarının bu görüşle çelişmesi nedeniyle işinden kovulmuş ve ABD’ye sığınmak zorunda kalmıştı.
Vladimir Khamutayev’in Cambridge Üniversitesi’nden Marina Saidukova’ya verdiği bilgiye göre tarihsel gerçekler Rusya’nın Buryatya ve başka birçok yeri zor kullanarak işgal ettiğini gösteriyor.
En azından anayurdu Buryat Cumhuriyeti’nin şu anda Rusya’nın “sessiz sömürgesi” olduğunu ve Buryatlarla Ruslar arasında sorunlar yaşandığını söylüyor (snob.ru/profile/28033/blog/77865).
Ülkeyi terk etmeden önce çok sayıda yayını bulunan Khamutayev, Rusya Bilimler Akademisi Sibirya Bölümü Buryat Akademik Merkezi’ne bağlı Moğol, Budist ve Tibet Çalışmaları Enstitüsü’ndeki görevinin yanısıra, Buryat Kültür Geliştirme Derneği başkan yardımcılığı ve Buryat Halk Kongresi başkanlığı görevlerini yürütüyordu.
Bir yıl önce görevden alındığında gerekçe olarak çalışmalarındaki kusurlar gösterilse de esas sebep aktivist faaliyetleriydi. “Buryatya’nın Rusya’ya Bağlanması: Tarih, Yasa ve Siyaset” (Rusça; books.google.co.uk/books?id=5GxO oyzE28C&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false), başlıklı kitabıyla yeni ihya edilen ortodoksiye meydan okumuştu.
Khamutayev ailesiyle birlikte göç etti. Buryatya’da kalan oğlu işini kaybetti. Bu başka insanlara verilen bir gözdağı idi. Saçma olduğunu bilseler bile resmi tezlere karşı çıktıkları takdirde başlarına bu gelirdi ; özellikle de dünyanın pek dikkat etmediği Buryatya gibi yerlerde bu kaçınılmazdı. Khamutayev’in oğlu, meslektaşlarından yanında durarak kendilerini riske atmamalarını istedi.
Bir Rus gazeteci, Khamutayev’e görüşlerinden dolayı “Buryat Nazi” adını taktı. Buryat akademisyene göre bu lakap “resmi makamların geleneksel Rus milliyetçiliğini” yansıtıyor. Bu milliyetçilik türü “etnik Rus nüfusu Rus Nazilere dönüştürmek ve Rusları ‘Büyük Rusya’nın düşmanlarına’ karşı birleştirmek için” diğer uluslara saldırmayı ön görüyor.
Kitabının İngilizce tercümelerini hazırlayan Khamutayev yakın bir gelecekte ülkesine dönme umudu taşımadığını söylüyor. Kendisini “akademisyen, siyasetçi veya kamu aktivisti” kimliklerinden hangisine en yakın hissettiği sorusuna bu siyasal mülteci açıkça hissedilen bir gururla “Buryat Moğol” cevabını veriyor. Bu, Moskova’nın baskılamak istediği ama başarılı olamadığı bir kimlik.
Paul Goble
Çeviri: Dr. Ömer Aytek Kurmel
Cherkessia.net, 01 Temmuz 2014