Abhazya’nın tartışmalı cumhurbaşkanı Alexander Ankvab’ın 1 Haziran’da nihayet istifa etmesinin ardından bir çok analizci krizin arkasında jeopolitik açıdan anlamlı olabilecek bir şey aradı ama bulamadılar. Çünkü yoktu.
Hem Ankvab hem onu görevden uzaklaştıran muhalefet, Abhazya’nın güvenlik ve ekonomi bakımından tek destekçisi Rusya’ya sadıklar. Rus yetkililerin her iki kampta da müttefikleri olsa bile, Moskova’nın taraflardan birini desteklediğine dair bir delil yok.
Ankvab Abhazya’da olduğu gibi Moskova’da da pek çok kişiyi kendinden uzaklaştırdı. Siyaset yapma tarzının üstünlük taslamaya ve tek adamlığa yatkın olduğu düşünülüyordu. Dolayısıyla Kremlin onu kurtarmaya çalışmadı.Ama bu, Rusya’nın onu devirdiği anlamına gelmiyor.
Bu tamamen içeride mayalanmış bir ayaklanmaydı. Abhazya’da halkın cumhurbaşkanını devirmesi Kafkasya usulü “halk demokrasisi”nin aşırı dozda ilanıydı.
Abhazlar’da halk meclisi geleneği vardır (Rusça karşılığı “skhod”).Toplumu ilgilendiren ortak kararlar burada alınır. Abhazlar kriz zamanlarında birlikte karar almak için Lıhnı köyünün yakınındaki kutsal bir koruda toplanırlar. Timothy Blauvelt’ın tarif ettiği gibi, 1931 yılında kolektivizasyona karşı toplandılar.
1989 yılında Sovyet sistemi içinde Abhazya’nın statüsünün yükseltilmesi talebiyle bir araya geldiler.
Bu ortak karar alma geleneğinin Çeçenya’da bir karşılığı var; adına “dağ demokrasisi” deniyor.
Ne var ki bu, kısıtları olan bir demokrasi. Erkek-egemen bir alan.Yurttaşlığa değil etnisiteye dayanıyor. Bu krizde Abhazyalı Ermenilere ve Ruslara danışılmadı; birlikte Abhazları sayıca geride bıraksalar bile, parlamentoda temsil oranları çok düşük. Abhazya makamlarının fiili nüfuzu altında risk içinde yaşayan Galili Gürcüler’in görüşlerini dile getirmeleri hiç mümkün değildi: Abhaz siyaset tartışmalarının nesnesi konumundalar, öznesi değil.
2004 yılında Abhazya, Ukrayna’nın Portakal Devrimi’ni gölgeledi. Ortada tartışmalı bir seçim, kitlesel protestolar, karşılıklı yasal ve anayasal hamleler vardı. Uluslararası planda hiç kimse (hatta Rusya bile) seçimin meşruluğunu tanımasa da Abhaz siyasal sınıfı büyük bir ciddiyet içinde süreci tamamladı. Sergey Bagapş arkasına toplumun saygısını alarak seçimi kazandı.
Geçen haftaki gösteri ahlaki açıdan yüksek puan alamadı. Başkanın görevden uzaklaştırılması ve istifaya zorlanmasıyla sonuçlandı. Ankvab ne kadar sevilmese de süreç düzgün işletilmedi. Olumlu olan tek şey, şiddetin yaşanmamasıydı.Cumhuriyet Ağustos ayında yeni bir lider seçmeye hazırlanırken bu yaşananlar iyi olmadı. Yeni lider, dünyanın büyük kısmının meşru saymadığı bir ülkeyi yönetecek. Bunda yeni bir şey yok, ama içeride seleflerinin sahip olduğu meşruiyetin aynısını kazanmaya çalışacak.
Thomas De Vaal: Carnegie Moscow Center Rusya ve Avrasya Programı Kıdemli Ortağı
Çeviri: Dr. Ömer Aytek Kurmel
Cherkessia.net, 12 Haziran 2014
Sayın A.Kurmel’e, Thomas De Wall-in Aphazya ile ilgili bu çevirisi nedeniyle teşekkür etmek istiyorum. Zira demokrasi yöntemleri açısından camiamızda hayli tartışmalara neden olan bu sorun konusunda yeteri kadar aydınlatıcı bilgi var. Şahsen yararlandım.