Kabardey Balkar’ın başkenti Nalçik’te Petersburglu yazar ve tarihçi, edebiyat-sanat dergisi “Zvezda”nın genel yayın yönetmeni, Aleksey Yermolov biyografisini, “Kafkasya: Toprak ve Kan. XIX. yy. Kafkas Savaşlarında Rusya” ve “Kafkasya Rusya’ya Neden Gerekliydi?” adlı kitapların yazarı Yakov Gordin’le bir söyleşi gerçekleştirildi.
“Kabardey, bu konuğu uzun yıllardır bekliyordu. O ve kitaplarıyla ilgili belirli bir görüş oluşmuştu. Kendisiyle sohbet etmek isteyen çok kişi vardı. Bana “Tanıyorsan, lütfen davet et,” diye ricalarda bulunuyorlardı,” diyor Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’nin St. Petersburg Temsilciliği Başkanı Albert Saralp.
“Yarım yüzyıldır XVIII-XIX yy. Rus siyasi tarihiyle ilgileniyorum… 90’ların ilk yarısında, Rus-Kafkas sorununu anlamadan XIX. yüzyılda ülkemizde olup bitenleri çözemeyeceğimin farkına vardım. Zira Kafkasya, Rusya tarihinde muazzam ve karmaşık bir rol oynamıştır, aynı Rusya’nın Kafkasya tarihinde oynadığı rol gibi. Bu ortak bir travmadır”, diye konuştu Yakov Gordin.
“Rus neo-kolonyalizmine” (yeni sömürgecilik) ilişkin bir soruyu Gordin şu şekilde yanıtladı: “Kırım hikâyesi son derece üzücü, Ukrayna’yla ilişkilerimiz fantastik diyebileceğimiz ölçüde saçma… Bu, anladığım kadarıyla, sınırları genişletmekten ziyade, içeriye yönelik kaygılarla üretilmiş bir tutum. Zira kim ne düşünür bilmem ama bana kalırsa Rusya’nın toprakları zaten yeterince geniştir… Belli ki bazı çılgın insanlar birtakım emperyal hırslara kapılmış ama güçleri yetmez: Günümüz Rusya’sı tanrının yardımıyla kendi iç sorunlarını çözse kâfidir”.
“Gürcistan’ın ardından” Çerkes soykırımının tanınması ihtimaline ilişkin de görüş bildiren Gordin şunların altını çizdi: “Ben soykırımın işlendiği gerçeğini kabul etmenin Rusya yönetimi açısından gayet mantıklı olacağını daha önce hem yazdım hem de söyledim. Soykırım yapılmış, nereye kadar inkâr edilebilir? Her şey yolundaymış gibi yapılabilir belki ama bu saçma bir tutum olur… Ne var ki Gürcistan parlamentosunun soykırım gerçeğini kabul ettiğini öğrendiğimde açıkçası üzüldüm. Zira bu Rusya’nın kabulünü elbette güçleştirecektir. Gürcülerin akıllıca davrandıklarından emin değilim. Jest denebilecek bir şey yaptılar. Buna karşın sorunun gerçek çözümü açısından bu jestin ne gibi sonuçlar doğurabileceğini iyi hesaplamadılar. Soykırımın gayet net bir şekilde kabul edilmesinin gerektiği yer herhangi bir yer değil, Rusya’nın ta kendisidir “.
“21 Mayıs’ta Rus-Kafkas Savaşlarının bitişinin 150. yılını anacağız,” diyen Adige Toplum Kuruluşları Koordinasyon Kurulu Başkanı Jilyabi Kalmıkov şöyle konuştu: “Kimi konuşmalarda, açıklamalarda “çok zaman geçti, unutmanın vakti geldi, geçmişle yaşanmaz…” gibi lafların edildiğini duyuyoruz. Bunlar halkı telaşlandırıyor. Çerkes sorununun ilk etabı fiziksel imha, sürgündür. Şimdi de sürgün hikâyesinin kendisinin imhası söz konusu… Bu ikinci etaptır. Uzun yıllardır federal makamlardan yurtdışında yaşayan Çerkesleri hemşeri kategorisine dahil etmelerini rica ediyoruz, bunun için Rusya vatandaşlığı kanununda bir değişiklik yapılması gerekiyor. Ancak bizi duymuyorlar. Ve birden Ukrayna’daki olaylarda oldubittiye getirip kanunun son şeklini onaylayıverdiler. Ve bu kanuna göre hemşeriler, sadece Rus kültürüne ve geleneklerine sahip Rusça konuşan kimselerdir. Böylece Çerkesler bir kez daha dışarıda bırakılıyor. Bu durumda ülkemizde insanlar “bizimkiler”, vatanperverler ve “yabancılar”, ikinci sınıf vatandaşlar olarak ayrılmış oluyor”.
“Bu kanun kabul edilmiş ve hemşeri programına Çerkesler dahil edilmiş olsaydı bile, bana kalırsa, kitlesel bir geri dönüş gerçekleşmezdi. Bu reel-pratik olduğundan çok ahlaki-psikolojik bir sonuç doğururdu. Adigey’e gittiğimde Kosova Adigeleri için kurulan köyün önünden geçmiştim. Pek de kalabalık görünmedi bana… Yine de bu adımın atılması anlamlı olurdu çünkü bu doğru, adil ve hukuken makul bir adımdır,” diye noktalıyor sözlerini Yakov Gordin.
Timur Bahov, “Yug” Gazetesi,
Gazeta Yuga
Kaynak: http://www.aheku.net/news/society/5709
Çeviri: Çetao Günay
Cherkessia.net, 5 Mayıs 2014