En tanınmış rejim muhalifi olarak kabul edilen Aleksey Navalni,13 Mart günü Ukrayna’ya bağlı Kırım yarımadasındaki krizi değerlendirdi. Rusya hükümeti ülke içinde halk oylamasına izin vermediği için Navalni okurlarından, Çeçenya ve Kuzey Kafkasya’nın statüleri ile ilgili referandumlar yapılması hakkında görüş bildirmelerini istedi. Moskova’nın agresif dış politika anlayışına dikkat çeken Navalni, Kırım’da referandum yapılması halinde ekonomik yaptırımların Rusya’yı felç edeceğini ve Rusya içinde benzeri referandumlar yapılmasının önünün açılabileceğini iddia etti.
Navalni takipçilerinin tercihini ölçmek için sayfasında bir anket yaptı. Ne var ki, ülkenin herhangi bir bölümünün kopmasıyla ilgili olarak Rus vatandaşlarının görüşlerini sormak suç olduğu için Navalni başka bir yol izledi ve okurlarına ülkenin kendi seçecekleri bir parçası için halk oylaması yapılmasını isteyip istemediklerini sordu. Cevap verenler içinde yüzde 74 Çeçenya’nın bağımsızlığının oylanacağı bir referandumu desteklerken, yüzde 67 Kuzey Kafkasya’nın tamamının bağımsızlığının oylanacağı bir referanduma destek verdi (http://navalny.livejournal.com/914090.html).
Ülkeden ayrılmakla ilgili anketlerin yasal olduğu Haziran 2013’de, bağımsız Levada Center’ın sonuçlarına göre Rus halkının yalnızca yüzde onu Çeçenya’nın ayrılmasının askeri yöntemler dahil olmak üzere her yol kullanılarak durdurulmasını istiyordu. Yüzde 13 Çeçenya’nın ayrılmasını tolere edeceğini, yüzde 27 bu karardan hoşlanmayacağını, yüzde 24 bundan mutlu olacağını, yüzde 12 Çeçenya’nın zaten fiilen Rusya’dan kopmuş olduğunu düşünüyordu. Kalan yüzde 14 kararsızdı (http://www.levada.ru/01-07-2013/otdelenie-chechni-i-severnyi-kavkaz).
Putin’in Kırım kumarına muhalefet edenlerin bir kısmı Rusya’nın kendi toprakları içindeki bazı bölgelerde referandumlarla karşılaşmasının kuvvetle muhtemel olduğuna dikkat çekiyorlar. Kastedilen sadece, kopmaya en hazır olduğu varsayılan Kuzey Kafkasya değil. Bu bölgeler arasında etnik Ruslar’ın yaşadığı Kaliningrad, Uzak Doğu, Sibirya, Tataristan ve Volga da var. Ayrıca, bir başka Rus muhalif lider Vladimir Rijkov’a göre istikrarsızlık Bağımsız Devletler Topluluğu’nun (BDT) tüm üyelerine yayılabilir. Rusya’nın Ukrayna’da yaptıkları hiç kimsenin uluslararası antlaşmalara güvenemeyeceğini kanıtladı. BDT ülkelerinin neredeyse tamamında bir gün aniden Moskova’nın “korumasına” ihtiyaç duyabilecek etnik Rus toplulukları yaşıyor. Rijkov’a göre Ukrayna’dan sonra sıra Belarus ve Kazakistan’a gelebilir (http://www.themoscowtimes.com/opinion/article/putins-crimean-trap/496043.html).
Özellikle yozlaşmaya savaş açmasıyla tanınan Navalni, Moskova’nın Kırım’a verdiği maddi destek sözünü sorguluyor ve bu vaadler karşılığında dünyadaki her ülkenin Rusya’ya katılmak isteyeceğini vurguluyor. Navalni’ye göre maddi yardım alamazsa Çeçen lider Kadirov Rusya’dan kopmak için referanduma gidebilir (http://navalny.livejournal.com/914090.html).
Rusya hükümetinin Kuzey Kafkasya’daki savurganlığına toplumun dikkatini çekmek amacıyla Navalni geçmişte “Kafkasya’yı Beslemeyin” kampanyasını örgütlemişti. Kırım’ın katılması ve uluslararası ekonomik yaptırımlar ihtimalinin belirmesi sebebiyle, Moskova yerel seçkinlerin sadakatini satın almak için Kuzey Kafkasya’ya daha az kaynak ayırabilecek. Emekli maaşları ve özel kalkınma programlarının finansmanı dışında, 2013 yılında Moskova’nın bölgeyi sübvanse etmek için harcadığı miktar 6 milyar dolar civarındaydı (http://im.kommersant.ru/ISSUES.PHOTO/DAILY/2014/040/_2014d040-04-01.jpg).
Savaş zamanı histerisini hatırlatırcasına, Rus makamları aralarında İnternet de olmak üzere ülkedeki haberleşme özgürlüğünü kısıtladılar. Hükümet 13 Mart günü Navalni’nin Live Journal platformu (http://navalny.livejournal.com) hesabını kapattı. Ayrıca, Moskova’nın Ukrayna politikasını sert bir dille eleştiren Grani.ru, Kasparov.ru ve Ej.ru gibi siteleri yasakladılar. Yasakların gerekçesi “bu sitelerin yasadışı eylem yapma ve düzene tehdit oluşturan kitle gösterilerine katılma çağrılarında bulunmasıydı” (http://rkn.gov.ru/news/rsoc/news24447.htm).
Kuzey Kafkasyalı liderler Kremlin’in Kırım politikasını desteklemeye devam ediyorlar ve savaş kurbanı imişler gibi Kırımlılar için insani yardım topluyorlar (http://ingushetia.kavkaz-uzel.ru/articles/239086/). Ayrıca,“Ukrayna’nın kardeş halkına” yardım ve “Kırım’ın kendi kaderini tayin hakkına destek” temaları ile mitingler düzenlediler. Oysa bu iki slogan birbiriyle çelişiyordu (http://www.riadagestan.ru/news/society/miting_v_podderzhku_zhiteley_kryma_proshel_v_makhachkale/, itar-tass.com/obschestvo/1045467).
Uzun vadede koşullar kesin olarak değişecek. Moskova’nın mülki değişiklikleri gündeme getirmesi post-Sovyet coğrafyadaki mevcut sınırları belirsiz kılıyor. Bu tesbit Rusya’nın kendi sınırları için de geçerli. Moskova’nın Kırım’daki hamleleri karşısında Batı’nın kitlesel kınamaları dikkate alındığında, Kuzey Kafkasyalı ayrılıkçıların Rusya’dan kopma umutları anlayışla karşılanabilir. Moskova’nın Kuzey Kafkasyalı elitlere alıştıkları mali desteği sağlayamaması bu seçkinlerin sadakatini azaltabilir. Moskova bu etkiyi hafifletmek için bölge çapında daha çok kaba kuvvet uygulayacaktır.
Kaynak: http://www.jamestown.org/regions/thecaucasus/single/?tx_ttnews[tt_news]=42102&tx_ttnews[backPid]=54&cHash=4e34c2c2093a47cac6ed247465864d13#.Uyv1tayxGKo
Çeviri: Dr. Ömer Aytek Kurmel
cherkessia.net