AİHM, İmralı Cezaevi’ndeki tutukluluk koşullarını şikayet eden PKK lideri Abdullah Öcalan’ı ‘kısmen haklı’ buldu ama tazminat öngörmedi. Öcalan’a şartlı tahliye olasılığı olmadan ömür boyu hapis cezası verilmesinde ise ihlâl olduğuna hükmetti.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin tutukluluk koşullarıyla ilgili 3’üncü maddesinden yapılan şikayeti inceleyen Strasbourg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Öcalan’ın cezaevinde tek başına tutulduğu 17 Kasım 2009’a kadar ihlâl olduğuna hükmetti. Bu karar 4’e karşı 3 oyla alındı.
2009’dan sonraki yıllarda ihlâl olmadığı kararı ise 6’ya karşı 1 oyla verildi.
AİHM, yine AİHS’nin şartlı tahliye imkânı olmadan ömür boyu hapis cezasıyla ilgili şikayetten yapılan başvuruyu ise oy birliğiyle kabul etti.
Mahkeme, AİHS’nin özel ve aile yaşamına saygı ile ilgili 8’inci maddesinin ise Türkiye tarafından ihlâl edilmediğine hükmetti. Bu karar 4’e karşı 3 oyla alındı.
25 bin Euro mahkeme masrafı
Mahkeme yine AİHS’nin ‘kanunsuz suç olmaz’ ilkesiyle ilgili 7. maddenin ihlâl edildiği şikayetiyle yapılan başvuruyu oy birliğiyle reddetti.
Tazminata gerek görmeyen AİHM, mahkeme masrafları için Öcalan’a 25 bin Euro ödenmesine hükmetti.
Strasbourg mahkemesi gerekçeli kararında, Avrupa Konseyi’nde faaliyet gösteren İşkence ve Kötü Muameleyi Önleme Komitesi’nin İmralı adasına yaptığı ziyaretlere ve daha sonra yayınladığı raporlara dikkat çekti. Tutukluluk koşullarıyla ilgili eksikliklerin Türk yetkililer tarafından düzeltildiğini belirtti.
Dava 2003’te açıldı
Abdullah Öcalan, 2003’te avukatları aracılığıyla Ankara’ya karşı açtığı davada, ‘İmralı’daki ilk yıllarında sosyal izolasyonda tutulmuş ve serbest bırakılma olanağı olmadan müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olması’nı ‘insanlık dışı muamele’ olarak göstermişti. Ankara’nın, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin kötü muamelenin önlenmesiyle ilgili 3’üncü maddesini ihlâl ettiğini savunmuştu.
PKK lideri, telefon görüşmelerine, mektuplaşmasına, ailesi ve avukatlarıyla görüşmelerine kısıtlama getirilmiş olmasının da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin özel yaşama saygıyla ilgili 8’inci maddesine aykırı olduğunu belirtmişti.
Öcalan, İmralı’da ‘kademeli biçimde zehirlendiğini’ de ileri sürerek bu durumun Avrupa Sözleşmesi’nin 2’nci maddesine aykırı olduğunu ifade etmişti.
İmralı’daki şartlar iyileştirildi
Avrupa İşkence ve Kötü Muameleyi Önleme Komitesi (CPT) Öcalan’ı cezaevine girdiği 1999’dan bu yana İmralı’da altı kez ziyaret etti.
Son raporunu geçen hafta açıklayan Komite, Öcalan’ın tutukluluk koşullarında sorun olmadığını ve kötü muamele görmediğini belirtip avukatlarıyla ve yakınlarıyla görüşmesinde yaşadığı sorunların giderilmesini istemişti.
Türkiye de, Abdullah Öcalan’ın tutukluluk koşullarını iyileştirmek için İmralı’ya başka mahkûmlar transfer etti. Öcalan’a hücre dışı ve açık hava faaliyetleri imkânı sağlandı. Öcalan ayrıca televizyon da izleyebiliyor. Devlet ve Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) – Halkların Demokratik Partisi (HDP) heyetiyle görüşmelerini de sürdürüyor.
Benzer bir davada AİHM, İngiltere’yi, sözleşmenin ‘insanlık dışı davranış ve aşağılayıcı muamele’ ile ilgili 3. maddesini ihlâl ettiği için mahkûm etmişti. AİHM içtihatlarına göre, ömür boyu hapse mahkûm edilen bir suçlunun hapishanede geçen 25 yıldan sonra davasını revizyona götürebilme ya da serbest bırakılma hakkı olmalı.
aljazeera.com.tr