Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün inceleme, araştırma ve denetim talimatı verdiği konular son dönemde tartışılan önemli başlıkları içeriyor. Bunların başında “iletişimin dinlenmesi ve yolsuzluklar” ilk sırada.

Yasadışı dinlemeler ve kriptolu telefonlar

Gül’ün talimatı doğrultusunda Devlet Denetleme Kurulu (DDK) iletişimin dinlenmesi ve tespitine ilişkin uygulama ve süreçlerin hukuka uygunluğunu denetleyecek. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın “Kriptolu telefonlarımızı bile dinlediler” açıklamasının ardından TÜBİTAK’ın yazılımını değiştirmeye karar verdiği telefonlar da inceleme kapsamında olacak. DDK kriptolu iletişim cihazlarının kullanımına yönelik uygulama ve standartları inceleyecek, uluslararası iyi uygulamaları araştıracak.

Yolsuzlukla mücadele

DDK’ya verilen talimatlardan biri de “yolsuzlukla mücadele kapasitesinin değerlendirilmesi”. Kurum bu kapsamda yolsuzlukla mücadeleye ilişkin yasalarla kurumsal yapıların etkinliğini denetleyecek, zafiyetleri irdeleyecek. DDK bunu yaparken kamu yönetiminin etkin ve düzenli çalışıp çalışmadığına, yolsuzlukla mücadele kültürünün yozlaşmasına yönelik yaklaşım ve uygulamaları tespit edecek.

Kent rantları ve imar uygulamaları

17 Aralık soruşturmasında gözaltına alınan bazı isimler hakkında ‘İmar Yasası’na muhalefet’ suçlamaları yer almıştı. İmar planlarının değiştirilerek bazı isimlere rant sağlandığı iddia edilmişti.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün incelenmesini istediği konulardan biri de “İmar ve kentleşme uygulamaları” oldu. Gül, DDK’dan imar uygulamaları değişiklikleriyle oluşturulan rantın tespit edilmesini istedi. DDK kent planlama ve imar değişikliklerine toplumsal katılımı ve bunların denetimi konularını da inceleyecek.

Hâkim ve savcılığa giriş

Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun yapısıyla ilgili tartışmalar sürerken Gül’ün verdiği bir inceleme talimatı da dikkat çekti. Gül, DDK’dan, “ayrımcılığın önlenmesi ve fırsat eşitliğinin sağlanması için hâkim ve savcı, kaymakam, müfettiş, denetçi ve uzman gibi özel yarışma sınavı ile girilen mesleklerle ilgili de inceleme yapmasını istedi. Bu mesleklere giriş koşulları, yazılı ve sözlü sınav sistemleri, güvenlik soruşturmaları, sınavlar ve ayrımcılığa neden olan uygulamalar kapsamlı şekilde denetlenecek.

Devlet sırları

‘Devlet sırrı’ uygulamaları ve bu kapsamdaki yasal ihtiyaçlar da DDK’nın inceleme kapsamında olacak. Türkiye’deki ‘devlet sırrı’ kavramının analizi, kamu yönetimindeki gizlilik derecesine yönelik uygulamalar da incelenecek.

Adana ve Hatay’da durdurulan ve savcı ile MİT’i karşı karşıya getiren TIR’ların, taşıdıkları malzeme ‘devlet sırrı’ olduğu gerekçesiyle aranmasına izin verilmemişti.

DDK’nın yapısı ve çalışma şekli

Devlet Denetleme Kurulu, ‘yönetimin hukuka uygun, düzenli ve verimli bir şekilde yürütülmesinin ve geliştirilmesinin sağlanması amacıyla’ Cumhurbaşkanlığı’na bağlı olarak çalışıyor. Cumhurbaşkanının isteği üzerine, tüm kamu kuruluş ve kurumlarında, kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşlarında, her düzeydeki işçi ve işveren meslek teşekküllerinde, kamuya yararlı derneklerde ve vakıflarda her türlü inceleme, araştırma ve denetlemeler yapıyor.

DDK, üniversite mezunu en az 12 yıl devlet hizmetinde başarıyla çalışmış kişiler arasından Cumhurbaşkanı tarafından seçiliyor ve iki yılda bir kurul üyelerinin üçte biri yenileniyor.

DDK, Sekizinci cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın ölümü, Gazeteci Hrant Dink cinayeti, maden kazaları, Adli Tıp Kurumu, tersanalerdeki iş güvenliği ve aile içi şiddet konularında da raporlar hazırlamıştı.

Kaynak: Al Jazeera