Türkiye’de yaşayan ve yasakçı zihniyet nedeniyle, dillerini, kültürlerini bugüne taşımak için mücadele eden halklar, Dünya Anadil Günü’nde bir araya geldi. “Anadil yüreğin kapısıdır” diyen halklar, anadillerine sınırsız özgürlük istedi.
İHD, Asi-Der, Hadig, Jıneps, Apoyevmatini Gazetesi, Mezo-Der, Süryaniler.com, Gürcü Kültür Merkezi, Halkların Anayasası, Aka-Der, Sabro Gazetesi, Laz Mektebi, Zaza Platformu, Demokratik Çerkes Hareketi, Kafkasya Forumu, Laz Enstitüsü, Demokratik Pomak Hareketi, Kürt Enstitüsü ve Nor Zartonk, Dünya Anadil Günü dolayısıyla basın açıklaması yaptı.
Galatasaray Lisesi önünde toplanan halklar, Çeçence, Ermenice, Kürtçe, Süryanice, Adiğece, Hemşince şarkılar, türküler söyledi, şiirler okudu, horona durdu, halay çekti. “Anadillerimize sınırsız özgürlük istiyoruz. Anadil yüreğin kapısıdır” yazılı pankart açan halklar, “Halkız dilimizle buradayız” dedi.
Basın açıklamasını düzenleyen örgütler adına konuşan Altan Açıkdilli, yeryünüzün bütün dilleri ve kültürlerinin insanlık tarihinin ortak değerleri olduğunu söyledi. Herhangi bir dilin yok olmasının, insanlığın kültürel mirasının bir kısmının da ölmesi, yok olması anlamına geldiğini vurgulayan Açıkdilli, “Eğer bizler kendi anadillerimize sahip çıkma mücadelesi vermezsek, bu ülkede kendi anadilinde konuşabilen son kuşaklar olacağız” dedi.
’18 DİL YOK OLMA TEHLİKESİ ALTINDA’
Bu ülkede “resmi dil” Türkçe dışında 34 dilin konuşulduğunu hatırlatan Açıkdilli, 18 anadilin yakın gelecekte yok olma tehlikesi altında olduğunu belirtti, Kirmanckî (Zazaca), Abhacaz, Adiğece, Lazca, Pontusca Yunancası, Çerkezce, Hemşince, Roman dili, Süryanice ve Batı Ermenicesi’nin yok olacak diller arasında olduğunu hatırlattı.
Devletin yıllarca vatandaşa “Türkçe konuş” diyerek kampanyalar yürüttüğünü kaydeden Açıkdilli, Türkçe’den başka dilde konuşanlara para cezası uygulandığını hatırlattı, halen bu yasakların sürdüğünü söyledi. Açıkdilli, Lozan Antlaşması ile Ermeni, Rum ve Yahudilere kendi okullarını kurma hakkının tanındığını, ancak bu okulların devletin yetirli desteği sunmamasından dolayı kapanmayla yüz yüze olduğunu ifade etti.
‘KİMLİĞİMİZİ, İNANCIMIZI, KÜLTÜRÜMÜZÜ ÖZGÜRCE YAŞAMAK İSTİYORUZ’
Çok dilli, çok dinli, çok halklı coğrafyanın yönetenler tarafından kilit vurulmuş insanların kapatıldığı halklar hapishanesine çevrildiğini söyleyen Açıkdilli, sözlerini sürdürdü: “Bu coğrafyada yaşayan bizler; Laz, Gürcü, Hemşin, Pontos, Kürt, Arap, Rum, Ermeni, Boşnak, Tatar, Arap Alevi, Türkmen, Azeri, Kirmanckî, Yahudi, Pomak, Roman, Çingene, Çerkes, Süryani, Alevi, Ezidi ve tüm halklar sınırsız, yasaksız, özgürce anadilinde konuşmak, yazmak, üretmek, okullarda okumak ve geliştirmek ve her türlü tekçi, yasakçı, inkarcı, ırkçı ideoloji ve politikalara karşı kültürümüzü, kimliğimizi, inancımızı özgürce yaşamak istiyoruz.
Çocuklarımıza, kendi dilimizde gülebildiğimiz, kendi dilimizde ağıt yaktığımız, şarkılar söylediğimiz, masallar okuduğumuz bir dünya bırakmak istiyoruz.”
Eylem, horonlarla bitti.