Rusya’nın Suriye’ye kalkan olmasının temelinde Soğuk Savaş’tan beri Arap siyasetinin omurgasına Şam’ı oturtması ve Akdeniz’deki yegâne üssünü koruma kaygısının yanı sıra dış müdahaleyle rejim değiştirmeyi reddeden devlet politikası yatıyor.
Rusya’nın Suriye’ye kalkan olmasının temelinde Soğuk Savaş’tan beri Arap siyasetinin omurgasına Şam’ı oturtması ve Akdeniz’deki yegâne üssünü koruma kaygısının yanı sıra dış müdahaleyle rejim değiştirmeyi reddeden devlet politikası yatıyor. Moskova hariçten rejim değiştirmenin normatif olması halinde Rusya Federasyonu’nu oluşturan özerk bölgeler ve eski Sovyet coğrafyasında Batılı komplolarla karşılaşmaktan korkuyor. 2003-2004’te ‘Gül Devrimi’, ‘Turuncu Devrim’ ve ‘Sarı Devrim’ ile Rusya’nın nüfuz bölgeleri Batı destekli rejim değişikliklerine sahne olmuştu. Rusya soğuk intikamlarla Gürcistan’ı nispeten, Ukrayna ve Kırgızistan’ı tamamen eski statükoya döndürdü. Moskova özellikle Rusya Federasyonu’na bağlı 7 özerk cumhuriyeti barındıran Kafkasya’nın dış müdahalelere açık olduğunu düşünüyor. Halihazırda Kafkasya’daki militanizm ile Suriye’deki kriz etkileşim içinde. Ömer Şişani liderliğindeki Ceyş el Muhacirin ve’l Ensar, Suriye cephesinde en fazla dikkat çeken gruplardan biri. Kaide bağlantılı Irak-Şam İslam Devleti’nin kuzey operasyonlar komutanlığına atanan Şişani, adını son olarak Minnig Havaalanı ele geçirilirken duyurdu. Türkiye’deki Çeçen sığınmacılar başta olmak üzere hem mülteci havuzu hem Kafkasya’dan savaşçı akışıyla Şişani’nin kadrosu genişledi. Öyle ki militan akışı Kafkasya’da Doku Umarov’un liderliğindeki Kafkasya Emirliği’ni zayıflatacağına dair bir endişeye de yol açtı. Savaşını ‘Suriye’yi Nusayrilerden temizleme’ hedefiyle kurgulayan Şişani, yolsuzluk yapıp halk arasında Kafkasyalı savaşçılara karşı düşmanlığı körüklemekle suçladığı sözcüsü Emir Suyfullah ve 27 adamını kovduğu halde gücünü koruyor.
Emirlik de rahatsız!
Suriye’deki Kafkasyalı varlığının artması Rusya kadar Kafkasya Emirliği’ni de endişelendiriyor. Kafkasya Emirliği, Suriye’de cihada gitmenin ‘farz-ı ayın’ değil ‘farz-ı kifaye’ olduğuna dair açıklamalarla anavatanda cihada katılmanın önemine vurgu yapıyor. Moskova ise Kafkasyalıların Suriye cephesinde edindikleri tecrübe ve dahil oldukları Kaide ağının Rusya Federasyonu’na dönmesinin yol açacağı sorunları hesaba katıyor. İvedilikle üzerinde durduğu konu, 2014 Soçi Kış Olimpiyat Oyunları’nın güvenliği. Rusya’nın en yumuşak karnı şu an için Soçi. Rusya, hem oyunların 1864’te Çerkesya’nın düşmesiyle sonuçlanan son savaşın yapıldığı ovada oynanacak olması nedeniyle “Atalarımızın kemikleri üzerinde oynamayın” diyen Çerkesleri pasifize etmeye hem de birkaç saldırıyla olimpiyatları iptal ettirmeyi hedefleyen Kafkasya Emirliği’ni kontrol altında tutmaya çalışıyor. New York Times’ın kimyasal silahlarla ilgili anlaşma nedeniyle ‘dünya lideri’ diye selamladığı Rus lider Vladimir Putin’in korkularını görmek için Kuzey Kafkasya’da son aylarda yaşananlara yakından bakmak yeterli:
‘Olimpik toplama kampı’
* Putin 51 milyar dolarlık harcamayla en pahalı olimpiyat unvanını alan Soçi oyunlarının olası bir saldırıyla iptal edilmesi riskine karşı paranoya derecesinde önlem alıyor. Kafkasya’nın sınır boylarına onlarca yeni karakol inşa edildi. Soçi güvenlik adına büyük bir toplama kampına dönüştürüldü. Bölge sakinlerini yaşamlarından bezdiren son tedbirler şöyle: Bütün gösteriler ve kente araç girişi yasaklandı. Belli bölgeler halka kapatıldı, buralara girmek için izin şartı getirildi. Abhazya sınırında geçişler de yeni düzenlemelere tabi.
* Putin, Kafkasya’yı kendi haline bırakmaya da niyetli değil. 2003’ten önce olduğu gibi özerk bölge başkanlarının halkoyuyla seçilmesi geleneğine tekrar dönüldüğü halde Kafkasya bundan istisna tutuldu. Her yerde halkın seçtiği, Kafkasya’da ise Putin’in seçtiği aday (meclisteki göstermelik oylamayla) başkan olacak.
* Putin, Suriye’ye bolca militan veren Dağıstan’da güvenlik ve ekonomi alanında hızlı sonuçlar alamadığı için Magomedselam Magomedov’u başkanlıktan aldı. Yerine atanan Ramazan Abdulatipov, Çeçenya’da demir yumrukla otorite tesis eden Ramzan Kadirov’un militanların evlerini yakmak gibi taktiklerini ivedilikle Dağıstan’a taşıdı.
Bir Rus gazeteciye “Putin’in asıl korkusu ne?” diye sordum, “Savaşanların eve dönmesi” dedi. Bırakın Rusya pasaportu taşıyanların dönmesi, savaştan kaçıp anavatanlarına sığınan Çerkeslere bile ‘istenmeyen’ muamelesi yapılıyor. 29 Ağustos’ta Nalçik mahkemesi Kabardey-Balkar’a iş vizesiyle gelip geçici oturma izni isteyen 19 kişiye yasayı ihlalden ceza kesti. Ki bu kişiler sözüm ona rejim yanlısı! Rusya anavatanda kalmışına da sürülmüşüne de hâlâ ‘potansiyel asi’ gözüyle bakıyor. Suudi başcasusu Bender bin Sultan’ın Putin’e “Esad’a desteği kes, yoksa militanlar Soçi’ye saldırır” şantajı boşuna değil.
radikal.com.tr