Ermeni Soykırımı’nın simge tarihi olan 24 Nisan 1915’in 98. Yıldönümünde Türkiye’nin çeşitli illerinde anma toplantıları düzenlendi. Her yıl daha fazla yerde ve daha kalabalık düzenlene anmalara geçmişle yüzleşme çağrısı damgasını vurdu.

İSTANBUL

Beyoğlu’nda toplanan grup Ermeni Soykırımının 98. Yıl dönümünde hayatını kaybedenler için anma töreni düzenledi. Saat 19.15’te Taksim Meydanı’ndaki anmaya Prof. Dr. Gencay Gürsoy, BDP Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, gazeteci Ali Bayramoğlu, Rakel Dink, Hosrof Dink, Sevag Balıkçı’nın ailesi ve çok sayıda kişi katıldı.

Taksim Meydanı’nda bir araya gelen bini aşkın kişi, katledilen Ermenileri anmak için oturma eylemi yaptı. Ermeni ağıtlarının çalındığı anmada, Hrant Dink ve Sevag Balıkçı’nın da aralarında olduğu 1915’ten beri katledilen Ermenilerin resimleri taşındı. Yere, “’98 yıl oldu. Unutmadık, unutturmayacağız” yazılı pankart serildi, etrafına konulan resimler karanfillerle donatıldı, mumlar yakıldı.

Ermeni türkülerinin çalındığı anmada 1915’te 23 Nisan’ı 24 Nisan’a bağlayan gece İstanbul’da evlerinden alınarak tutuklanan ve bir daha pek çoğundan haber alınamayan Ermeni aydınlar anıldı.

Prof. Dr. Gencay Gürsoy’un okuduğu basın açıklamasında; “24 Nisan 1915 günü İstanbul’da Ermeni ileri gelenlerine karşı düzenlenen bir operasyonla 240 kişi tutuklandı. Birkaç gün içerisinde sayıları 2345’e ulaşan tutuklamalarla, Ermeni mebuslarından şairlere, Ermeni toplumunun, deyim yerindeyse ‘beyni’ hedef alındı. Ayaş ve Çankırı’ya sürüldüler. Haklarında hiçbir yargısal süreç başlatılmayan tutuklulardan 761’i öldürüldü. Bu kitlesel tutuklamaların hedefi Ermeni toplumuna yönelik imha politikasının uluslararası kamuoyuna aktarılmasını önlemekti. Çünkü onlar Ermeni toplumunun dünyaya açılan kapısı niteliğindeydi. Aileler bölündü. Çocuklar anasız babasız, analar çocuksuz kaldı. Birbirlerini bir daha bulamadılar. On binler hastalıktan, açlıktan yığınlar halinde öldüler” dedi.

‘İNKAR DA ERMENİLERE DÜŞMANLIK DA SÜRÜYOR’

Aradan 98 yıl geçtiğini ve inkarın sürdüğünü vurgulayan Gürsoy, “Ermenilere düşmanlık da sürüyor” dedi. Hrant Dink’in 2007, Sevag Şahin’in ise 2011 yılında öldürüldüğünü hatırlattı. Katliamları planlayanların, suç ortaklarının ve katillerin serbest olduğunu hatırlatan Gürsoy, bunların soykırımın inkar politikasının doğal bir sonucu olduğunu kaydetti. Gürsoy, “Soykırımın faillerini biliyoruz. Hepsinin lanetli isimleri hafıza defterlerimizde kayıtlı. Bu düşmanlığı besleyenleri de, inkarı sürdürenleri de biliyoruz” dedi.

Anadolu topraklarının aynı zamanda, kendi canı pahasına Ermenileri korumaya çalışan vicdan sahiplerini de çıkardığını söyleyen Gürsoy, “Biz kendimizi, yüzbinlerce vatandaşını zorla süren, malına mülküne zorla el koyan, yollarda da kitlesel kıyımlarla katleden ve bunun için çeteler örgütleyen soykırımcılardan değil, vicdan sahibi insanların tarafında sayıyoruz” diye konuştu.

‘VİCDAN VE ADALET DUYGULARINI KÖRELTEMEDİLER’

Tarihin, ülke insanlarının yüreklerinde ve hafızalarında derin izler bıraktığını ifade eden Gürsoy, Ermeni kültürünün ve gerçekliğinin sadece topraklardan değil, insanların hafızalarından da silinmeye çalışıldığını söyledi, tüm baskı ve inkara rağmen vicdan ve adalet duygularının köreltilemediğini dile getirdi.

Gençay Gürsoy, sözlerini şöyle sürdürdü: “1915’in acısını da yasını da paylaşıyoruz. Acıları paylaşmak, ortak düşünmenin, geleceği birlikte kurabilmenin, yani Türkiyeliler olarak, eşit yurttaşlık ilişkisi içinde bir arada yaşayabilmenin de bir parçası aslında. Birbirini anlamak, tanımak, yaraları sarmak, geçmişimizle yüzleşmek geleceği birlikte tasarlamanın da yoludur. 1915’te katledilen yurttaşlarımızın anısı önünde ve torunlarıyla yan yana saygıyla eğiliyoruz.”

ANKARA

Halkların Demokratik Kongresi (HDK), Ermeni katliamına ilişkin Sakarya Caddesi’nde basın açıklaması yaptı. Açıklamada, “24 Nisan’ı unutmadık bu acı hepimizin” pankartı açıldı.

Açıklamaya Yazar Ayhan Bilgen, BDP, EMEP yöneticileri, avukat ve insan hakları savunucuları katıldı. Açıklamayı yapan HDK Merkez Yürütme Kurulu üyesi Gülistan Aydoğdu, bu topraklarda çok acıların yaşandığını dile getirerek, “24 Nisan 1915’le simgelenen tarih, acıların en büyüklerinden birisidir. Bu tarih yüreklerde ve hafızalarda derin izler bıraktı” dedi.

98 yıl önce İstanbul’da İttihat ve Terakki hükümeti tarafından Ermeni aydınlarının tehcire gönderildiğini hatırlatan Aydoğdu, “Anadolu’nun kadim halkalarından olan Ermenilerin yaşadıkları büyük felaketi, soykırımı devletçi ve ırkçı-milliyetçi zihniyet uzun yıllar bastırarak unutturmaya çalıştı. Ama bu inkar siyaseti toplumsal hafıza kaybı yaratma çabaları tutmadı. Geçmişimizle yüzleşerek geleceğe bakıyoruz. O süreçte yaşamını yitirenleri hüzünle anıyoruz” diye konuştu.

Aydoğdu’dan sonra konuşan Yazar Ayhan Bilgen, Hrant Dink’in katledilmesinin ardından “Hepimiz Ermeniyiz” sözünün bazılarını rahatsız ettiğini hatırlatarak, “Kimi inanç açısından kimisini ise etnik açıdan rahatsız etmişti. İçimizde bastırdığımız ve kaybettiğimiz bir acı ile karşılaşmamızı sağladı. Hrant bir Ermeni milliyetçisi değildi. Hrant bir sosyalistti, dindarların da acılarını anlayan bir dile sahipti” diye konuştu.

Konuşmaların ardından 5 dakikalık oturma eylemi yapılırken, oturma sırasında sürgün edilen bazı Ermenilerin isimleri okundu.

İZMİR

İzmir’de bulunan sivil toplum örgütleri, Ermeni katliamında yaşamını yitirenler için Basmane Meydanı’nda anma düzenledi. Yazar Ragıp Zarakolu, Yayıncı Muzaffer Erdoğdu ve çok sayıda kişinin katıldığı açıklamada, “24 Nisan 1915 soykırımını unutma yüzleş”, “Bir zamanlar İzmir’de Ermeni vardı” pankartlarının yanı sıra katliamda yaşamını yitirenlerin fotoğrafları taşındı.

Anmanın yapıldığı meydana gelen Halkın Kurtuluş Partisi üyeleri provokatif sloganlar atınca, anmada gerginlik yaşandı. Yaşanan gerginliği polis uzunca bir süre izledikten sonra müdahale etti. Müdahalenin ardından gerginlik son buldu.

Anmada grup adına açıklamayı okuyan Süryani Dostluk Platformu Üyesi Zeynep Tozduman, geçmişle yüzleşilmesi gerektiğini ifade ederek, “Biz gerçeği istiyor ve geçmişimizle yüzleşmek istiyoruz. Bizlere 98 yıl sonra bile hala yalana dayalı bir resmi tarihi dayatarak, gerçeği unutturmaya çalışıyorlar. Biz yaşatılan bu acının ağırlığı altında ezilmek istemiyoruz” diye konuştu. (Focus Haber, ETHA, Yüksekova Haber)

ADANA

Adana’da da Halkların Demokratik Kongresi tarafından Ermeni Soykırımı’nda ölenler bir eylemle anıldı.