Çeşitli Laz kurumları ve şahsiyetleri ortak deklerasyon yayınlayarak dünyaya seslendi.

Gürcistan’ın resmî söyleminden rahatsızlar…

Gola Kültür Sanat ve Ekoloji Derneği, Karadeniz Ereğli Laz Kültür Derneği, Laz Kültür ve Dayanışma Derneği, Lazebura Avrupa Laz Kültür Derneği, Lazika Yayın Kolektifi ve Sima Doğu Karadenizliler Hizmet Vakfı ile çok sayıda Laz aydın, yazar ve sanatçının imzaladığı deklerasyonda “Gürcistan’ın resmî söylemi Megrel-Laz halkını müstakil bir unsur olarak görmeyerek onu Gürcü (ya da Kartveli, Georgian) ulusunun bir parçası, Lazcayı da Gürcü (Kartveluri, Kartuli, Georgian) dilinin bir diyalekti saymaktadır” denildi.

Bu söyleme itiraz edilen açıklamada, “Lazlar Gürcü ulusunun bir parçası olmamıştır ve bugün de değildir. Lazlar Gürcü (Kartveli) değildir. Lazlar tarihin başından beri Laz’dır ve Laz olarak kalmaya azimlidir. Lazların dilsel, tarihsel ve kültürel aidiyeti hiçbir kişi ve kurumun tartışma konusu olamaz. Bunun sorgulanacak bir yanı yoktur” denildi.

Türkçe, Gürcüce, İngiliz ve Lazca olarak yayınlanan açıklamayı ve imzacıları aşağıda bulabilirsiniz:

Türkiye ve Gürcistan halklarına ve dünya kamuoyuna,

Laz Halkı nezdinde Gürcistan’ın ve Gürcistan halklarının özel bir yeri vardır. Gerek kültürel, dilsel ve etnik akrabalığımız bulunan Megrel nüfusunu, gerekse de Laz tarihinin arkeolojik kalıntılarını barındırması bakımından Gürcistan’ın batısı, adeta Lazların anavatanı durumundadır.

Lazların geleneğinde, geçmişinin önemli bir parçasını barındıran Gürcistan’a yaklaşımları asla menfî olmamış, gerek Türkiye’de gerekse Gürcistan’da yaşayan Gürcülere Laz halkı daima dostane duygular beslemiştir.

Bununla birlikte, Lazların dilsel, tarihsel ve kültürel aidiyetine yönelik olarak Gürcistan’da bazı art niyetli, politik ve popülist söylemler Gürcü uluslaşma sürecinden itibaren sürekli dillendirilmiş ve Gürcistan’ın resmî politikası olarak benimsenmiştir. Bu söylemler son yıllarda daha da yoğunlaşarak Lazları rahatsız edici bir hal almış, kabul edilemez boyutlara ulaşmıştır.

Gürcistan’ın resmî söylemi Megrel-Laz halkını müstakil bir unsur olarak görmeyerek onu Gürcü (ya da Kartveli, Georgian) ulusunun bir parçası, Lazcayı da Gürcü (Kartveluri, Kartuli, Georgian) dilinin bir diyalekti saymaktadır.

Türkiyeli Lazlar, soğuk savaş döneminde yeterince bilgiye ve örgütlü yapıya sahip olmadıklarından dolayı Kartvelist söyleme tepkisiz kalmışlardır. Ancak, Kartvelist ideologlar bu suskunluğu “sükut ikrardan gelir” aforizmasına dayandırarak tacizlerini son 10 yılda sürekli arttırmışlar, özellikle konudan bihaber Lazlara kara propaganda, demagoji, kelime oyunları ve çarpıtmalarla bu akıl dışı iddiayı benimsetmeye çalışmışlardır. Gürcistan devletinin Kartvelist tezlerinden beslenen bu faaliyetler, bir bütün olarak Lazları son derece rahatsız etmekte, Gürcistan’a karşı antipati uyandırmaktadır.

Gürcistan’da bu görüşü yaymaya çalışan kişi ve kurumlara açık ve net olarak şunları söylemek istiyoruz:

1. Lazlar Gürcü ulusunun bir parçası olmamıştır ve bugün de değildir. Lazlar Gürcü (Kartveli) değildir. Lazlar tarihin başından beri Laz’dır ve Laz olarak kalmaya azimlidir. Lazların dilsel, tarihsel ve kültürel aidiyeti hiçbir kişi ve kurumun tartışma konusu olamaz. Bunun sorgulanacak bir yanı yoktur!
2. Lazca Gürcücenin (Kartveluri) bir parçası, lehçesi, diyalekti, ağzı ya da Gürcü dillerinden (Kartvelian/Georgian Languages) biri değildir. Lazlar Kartvelian Language, SaertoKartveluri(Common Kartvelian) gibi Kartvelist ve politik terminolojilere karşıdırlar ve bunları reddetmektedirler. Bu terimler sebepsiz olarak Gürcüceyi ön plana taşımakta, Lazca ve Megrelceyi yazı dili olarak göz ardı etmektedir. Bunun bir sonucu olarak, Gürcistan’da Laz ve Megrel edebiyatı görmezlikten gelinmiş, hatta bölücü edebiyat olarak adlandırılmış ve alay konusu yapılmıştır. Bu yanlı terminoloji yerine, daha bilimsel ve apolitik olmak üzere “Güney Kafkas Dilleri (South Caucasian Languages)” teriminin kullanılması yerinde, doğru ve bilimsel bir tavırdır.
   Bununla birlikte anadilimiz Lazcanın, Gürcüce ve diğer Güney Kafkas dilleri ile olan tarihî ve kökensel yakınlığını reddetmiyoruz. Bu yakınlık Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen grubundan olan Almanca ve İngilizce ile kıyaslanabilir. Söz konusu diller, birbirlerine, Lazca ile Gürcüceden çok daha yakındır. Ancak Almanlara İngiliz, İngilizlere de Alman denemeyeceği gibi bu yakınlıktan hareketle Lazlara Gürcü, Lazcaya da Gürcüce denemez! Bu yakınlığa bazı politik anlamlar yüklemek ise hezeyandır, abestir.
3. Lazlara kardeşlik adı altında yaklaşarak, bir takım kelime oyunlarıyla tarihi manipüle etmeye, yaşanmamış tarihî olayları sübjektif yorumlarla yaşanmış gibi göstermeye, bunları kullanarak Lazlara din ithal etmeye çalışan kişi ve kurumların bu tutumlarını samimi bulmuyor, kardeşlik ve dostlukla bağdaştırmıyoruz.
4. Laz kültürüne emeği geçmiş sembol kişilerin çarpıtma ve zorlama yorumlarla Gürcülüğe mal edilmeye çalışılmasını etik bulmuyor ve şiddetle kınıyoruz.
5. Gürcistan’da Lazcanın sadece bir “akademik araştırma dili” ya da “ev dili” çerçevesine hapsedilmiş olduğu gözlemlenmektedir. Ancak, biz biliyoruz ki Lazca yaşayan bir dildir ve Laz kimliğinin en belirgin unsurudur. Yaşayan bir edebiyatı vardır. Yaşamı ve dünyayı anlatmada aşılamayacak bir eksikliği bulunmamaktadır. Bu özelliğini devam ettirebilmesi için başta Türkiye ve Gürcistan’da gösterilecek her türlü çaba Lazların takdirini kazanacaktır.
6. Gürcistan ve Gürcistan’daki kurumlar eğer Lazların hoşnutluğunu, Gürcistan’a sempatisini arttırmak istiyorlarsa, Megrellere ve Svanlara kültürel otonomi, anadilde eğitim, bu dillerin güçlendirilmesi için teşvik ve destek sağlanması gibi konulara eğilmelidirler. Avrupa ya da başka bir siyasi gücün baskısıyla değil, Gürcistan ve kurumlarının kendi içinden gelen bir sorumluluk hissiyle bu dillerin anadil olarak tanınmalarına yönelik girişimlerde bulunulması Gürcistan için daha demokratik bir tavır olacaktır. Unutulmamalıdır ki Lazca, Megrelce ve Svanca dünya kültür mirasının bir parçasıdır. Bu dillerin yaşatılmasına yönelik çabalar insan hakları çerçevesinde tanınan evrensel ilkelerden güç almaktadır. Bu dillerin yok oluşu sadece konuşucularını değil, bütün insanlığı ilgilendiren bir sorundur. Bu unutulmamalıdır.

Aşağıda imzası bulunan biz Laz aydınları ve sivil toplum örgütleri, Gürcistan’dan yönelen bu Kartvelist propagandaya ve Kartvelizme artık tepkisiz kalmamak gerektiği fikrindeyiz. Tek bir ağızdan ortak görüşlerimizi ihtiva eden bu metin, Gürcistan, Türkiye ve Dünya’da konuyla ilgili bütün kurum ve kuruluşları haberdar etmek amacıyla kaleme alınmıştır.

İMZACI KURUMLAR

Gola Kültür Sanat ve Ekoloji Derneği

Karadeniz Ereğli Laz Kültür Derneği

Laz Kültür ve Dayanışma Derneği

Lazebura E.V. – Avrupa Laz Kültür Derneği (European Laz Culture Movement)

Lazika Yayın Kolektifi

Sima Doğu Karadenizliler Hizmet Vakfı

İMZACI KİŞİLER

Ali İhsan AKSAMAZ İSLAMİŞİ – yazar

Sinan ALBAYRAK BADİŞİ – aktivist

Mehmet ALPER ŞİRİNİŞİ – aktivist

İsmail AVCI BUCAKLİŞİ – yazar

Yılmaz Münir AVCI – Sima Doğu Karadenizliler Hizmet Vakfı Başkanı, yazar, inşaat müh.

Mustafa BAYINDIR ALİİŞİ – aktivist

Erdal BAYRAKOĞLU DAVİTİŞİ – müzisyen

Mehmet BEKÂROĞLU Prof. Dr.

Ramiz BEKÂROĞLU

Cihangir BİLGİN MUFTİŞİ – araştırmacı

Eylem BOSTANCI – çevirmen

Gülay BURHAN BAYRAMİN – Sima Doğu Karadenizliler Hizmet Vakfı Eski Başkanı

Osman Şafak BÜYÜKLÜ BUYUKLİŞİ – yazar

Kurtuluş CENGİZ – tonmaister, müzisyen

Vecdi CİHANGİR – Sima Doğu Karadenizliler Hizmet Vakfı Kurucu Üyesi, eczacı

Timur CUMHUR PULİAŞİ

İrfan ÇAĞATAY ALEKSİŞİ – yazar

Selma ÇAKIR KOÇİVA – sosyal pedagog, yazar

Mecit ÇAKIRUSTA KOÇİVA – yazar

İsmet ÇELİK BOSTANCİŞİ – Avrupa Laz Kültür Derneği “Lazebura E.V.” Eski Başkanı

Murat ERCAN MURĞULİŞİ – yazar

Nükhet EREN

Yalçın ERSOY – eğitimci

Özer ERTAŞ TRAŞİŞİ – yazar

Nuran Sevim GENÇ CENCALİPXE

Ali GÜMÜŞ BADULAŞİ – aktivist

Ayfer GÜNER ÇORİPXE

Seher GÜNEY – aktivist

Hüsnü Paşa İNCE İNCEŞİ

Hasan KABOĞLU – müzisyen

Sevilay Refika KADIOĞLU – Gola Kültür Sanat ve Ekoloji Derneği Başkanı

Onur KAHVECİ KAVECİŞİ – müzisyen

Paluri Arzu KAL DEMİRÇİ KALOPXE – avukat

Erol KANT – aktivist

Mustafa KARADENİZ KARABİNAŞİ – Karadeniz Ereğli Laz Kültür Derneği Başkanı

Maksut KESİCİ ARATAŞİ – sanatçı

Taner KILINÇ – belgesel fotoğrafçı

Ahmet KIRIM XACALİŞİ – avukat

Cengiz KİBAROĞLU ÇİBARİŞİ

Mustafa KİBAROĞLU ÇİBARİŞİ

Ebru KOÇAK CENEVİZİŞİ – ressam

Ergün KONAKÇI MCVERİŞİ – tarihçi

Ramazan KOSANOĞLU KLEMURİŞİ – aktivist

Mehmet Ali KÖK KOKİŞİ

Kutayi Derin KUGAY – prodüktör, programcı

Nurten KURNAZ KURKUZİPXE – aktivist

Vildan LOKUMCU MANELİŞİ

Tahsin OCAKLI

Musa OĞUZ CEDEŞİ – şair

Hasan ORAL – avukat

Mehmet Remzi ÖNCEL XAFİZİŞİ – grafiker

İsmail Muzaffer ÖZBAY GURCİLİŞİ

Denizhan ÖZER

Dr. Sevinç ÖZGEN

Rıdvan ÖZKURT ANÇAŞİ – yazar

Mustafa ÖZKURT ÇUPİNAŞİ – sanatçı

Mustafa Zeki ÖZŞAHİN DUDULAŞİ – öğretmen

Funda ÖZYURT TORUN – belgesel yönetmeni

Firdevs PERİLOĞLU – aktivist

Orhan SAPAN SPAİŞİ

Özcan SAPAN SPAİŞİ – yayıncı, yazar

Bülent SARALOĞLU SARALİŞİ – turizmci

Esat SARI

Armağan SERDAROĞLU XAFİZİŞİ – Laz Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı

Sinan SERİN CEİĞİŞİ – aktivist

Mustafa SONBAY ZONBAİA – yayıncı

Yrd. Doç. Dr. Çiğdem ŞAHİN

Nedim TORAMAN TORAMANİŞİ – aktivist

Muhammet TUNÇSAN

Hasan UZUNHASANOĞLU – yazar

Sadık VARER – ressam

Mustafa Çağlar YAVUZ – aktivist

Yavuz YAZICI EBAŞİ – webdisigner

Mahir YILDIZ – Avrupa Laz Kültür Derneği “Lazebura E.V.” Başkanı

İsmail Güney YILMAZ MURADİNAŞİ – yazar

(Kaynak: Lazca.org / Demokrat Haber)