Haber / Özgür Kiev’e Hoşgeldiniz!
17:17 22 October 2014

Geçen ay Andrey Kuznetsov yaşadığı St. Petersburg kentini terk ederek Ukrayna’ya uçtu. Kiev hava limanında siyasal iltica talebinde bulundu. Görevliler şaşkındı. Hiç iltica etmek isteyen biriyle karşılaşmamışlardı ; özellikle de Rusya’dan gelen biriyle. Bir süre ne yapacaklarını bilemediler. Kuznetsov’un Özgürlük Radyosu muhabirine söylediğine göre nihayet “turist olarak giriş yapmama izin verdiler ve iltica etmek isteyenleri yönlendiren bir BM sitesinin linkini verdiler”.

Kuznetsov hiç uyum sıkıntısı yaşamadı : “Rusya yurttaşı olduğum için hiç kimse bana ön yargılı davranmıyor. Burada Rusya’da olduğundan çok daha fazla ifade özgürlüğü var. Çok daha özgürce, sansürlenmeden, FSB’nin arayıp sorular sormasından korkmadan bloğumu yazabiliyorum”. Bir başka Rus mülteci Aleksey Baranovski de aynı fikirde : “Gazeteci olarak burada çalışmak çok daha basit, çünkü medya piyasası daha rekabetçi. Ücretler Rusya’dan daha düşük ama konuşma özgürlüğü daha fazla ve sizin gibi düşünen medya mecraları bulmak mümkün”.

Bu iki örnek tipik olmayabilir. Sayıları da şiddet sebebiyle Ukrayna’nın doğusunu ve Kırımı terk ederek Rusya ve Ukrayna’nın batısına sığınmak zorunda almış binlerce Ukraynalı’dan daha az.

Ama Kiev’e yerleşen yeni Rus dalgası çok önemli bir değişimi yansıtıyor. Kısa süre önce kıdemli, tanınmış bir Rus gazeteci beni görmeye geldi. İş arıyordu, ne iş olsa yapardı. Daha doğrusu Rusya dışında iş arıyordu. Başına kötü bir şey gelmemişti ama iklimin gazetecilik için olumsuz hale gelmesinden, hükümet propagandasının rahatsız ediciliğinden ve kendisi gibi yabancı arkadaşları ve bağlantıları olan insanlara yöneltilen düşmanca tavırdan kaygı duyuyordu.

Sovyetler Birliği ile özdeşleşmiş olan “çıkış vizesinin” yeniden uygulamaya konması ihtimali de onu endişelendiriyordu. Kırım’ın istila ve işgal edilmesinden beri birkaç milyon Rus’un ülkeden çıkması yasaklandı. Bunların arasında –başkalarının yanında- İçişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı, Federal Hapishane Servisi, Başsavcılık Ofisi ve Federal Göç Servisi çalışanları var. Toplam 4 milyon civarında devlet memuru ülke dışına çıkamıyor. İçlerinden çok azı her hangi bir devlet sırrına vakıf. Yasağın amacı Rusların dışarıdaki güzellikleri görmesini engellemek ve rejime sadık kalmalarını sağlamak.

Bu seyahat yasağından çekinen bir çok kişi ülkeyi terk etti. Birleşmiş Milletlere göre 2013 yılında 40.000 civarında Rus siyasal sığınma hakkı istedi ; Suriye’yi saymazsak bu dünyadaki en yüksek rakam. Bazıları Avrupa’ya, hatta Hindistan ve Tayland’a gidiyor. Dubai sokaklarında artık Rusça duyuluyor.

Ama özellikle bir grup Rus için Kiev’in farklı bir çekiciliği var. Ukrayna’da yaşam standardı Moskova veya Avrupa’ya göre düşük olsa bile Kiev iki dilli bir şehir. Rus göçmenlerin dillerinden vazgeçmeleri gerekmiyor. Üstelik yeni hükümet yazarları, gazetecileri ve aktivistleri bunaltmıyor. Uzun süre Ruslar ve neredeyse herkes tarafından taşra başkenti olarak horlanan Kiev, Moskova’yı fazla baskıcı bulanlar için entelektüel sığınak olma yolunda.

Bu tür göç geçmişte de yaşanmıştı. Devrimi (Bolşevik—ç.n) izleyen şiddetten kaçan yazarlar, sanatçılar, aristokratlar, işadamları ve aydınlar Rus kültürünü ülke dışında yeniden inşa etmeye başladılar. Bir çoğu Prag’a, diğerleri Paris’e gitti. Vladimir Nabokov’un “1937 yılında bitirdiği “Armağan” adlı romanının kahramanı Berlin’de bir pansiyonda yaşar ve Rusça şiirler yazar. Kendini mülteci Rus edebiyat eleştirmenlerine beğendirmek için can atar. Tıpkı eskiden yaşadığı Moskova’da olduğu gibi.

1930’ların Berlin’i gibi, bugün Kiev de bir cennet değil. Ukrayna ordusu ülkenin doğusunu geri almak için kanlı bir savaş veriyor. Rusya’nın tehditleri eksik olmuyor. Henüz birkaç gün önce başka bir kıdemli Rus yetkili Ukrayna’nın Avrupa ile imzaladığı ılımlı ortaklık antlaşmasını Rusya’nın egemenliğine tehdit olarak niteledi. Daha müreffeh bir toplum olmanın önünü açacak ekonomik ve siyasal reformlar Ukrayna’nın bu tür saldırganlığa vereceği en etkili cevap olacak. Kiev Rusça gazeteciliğe, televizyonculuğa ve nihayet şiir ve edebiyata başlarsa iki ülke arasındaki fark daha netleşecek.

Anne Applebaum 

Çeviri : Dr. Ömer Aytek Kurmel

Cherkessia.net, 21 Ekim 2014

Comments are closed.

HABER / En Çok Okunanlar