Yukos’un eski başkanı ve ülkenin önde gelen siyasal muhaliflerinden Mihail Hodorkovski’ye göre Rusya kendisine modernite yolunu açan sağlayan Avrupalı değerleri canlandırmakla “Orta Çağa” gerilemek arasında bir seçim yapacak.

Dün gece yıllık Freedom House Ödülü akşam yemeğinde açış konuşmasını yapan Hodorkovski “Ülkemin bugün sahip olduğu, kendisine “malolmuş”, onu büyük güç yapan her şey -uzay çalışmaları, nükleer kalkan, edebiyat ve sanat, yüksek düzey eğitim ve bilim– Avrupa kültür geleneği içinde yaratıldı” dedi.

Hodorkovski “Batı’nın değerlerinden ve birikiminden kopmanın Rusya’nın gerçek kültürel kimliğini kaybetmesine sebep olacak tehlikeli bir adım olduğunu” kaydetti. Siyasetçi “Yeni totaliter ideoloji olarak topluma dayatılan ‘Avrasyacılığın’ militan cehaletin ve barbarlığın haklı gösterilmesine hizmet eden lafebeliğinden başka bir şey olmadığını” söyledi.

Hodorkovski Rusya’nın Ukrayna’da “ulusal çıkarları veya anavatanı korumak adına değil ; bir avuç zenginin sonu görünmüş iktidarının ömrünü uzatmak için” savaştığını belirtti :

Avrupa tercihi, sosyal adalet ve ulusal seferberlik

200 yıl önce dönemin Rus siyasal mültecilerinin saray tarihçisi Karamzin’e anayurtlarında neler olup bittiğini sordukları anlatılır. Karamzin biraz düşünür ve tek kelimeyle cevap verir : “Hırsızlık” O zamandan beri Rusya’da çok az şey değişti.

Hapisten çıktığımda fark ettiğim en kötü şey, on yılın sadece benden değil ülkemden çalınmış olmasıydı … Aldatıcı bir refah görüntüsü altında gizlenmiş olan gerçek ülkenin artık kalkınmadığıydı. Üstelik çoğu yerler siyasal, ekonomik ve psikolojik olarak artık çok eski geçmişe aitti.

Rejim sadece Rusya’yı soymadı. Dünyayı anlaşmazlıkların silahların gölgesinde çözüldüğü, üstünlüğün ekonomik kalkınmışlık değil askeri saldırganlık anlamına geldiği soğuk savaş dönemine dönmeye zorluyor. Rusya ve dünya çok tehlikeli bir noktaya geldiler. Bir sonraki adım Üçüncü Dünya Savaşı’dır.

Avrupa’ya dönüş

Avro-Atlantik uygarlığın temelindeki Avrupalı değerlere zihni ve siyasal dönüş Rusya’yı içine düştüğü tuzaktan kurtaracak yeni bir yolun başlangıcı olacak …

Ülkemin bugün sahip olduğu, kendisine “malolmuş”, onu büyük güç yapan her şey -uzay çalışmaları, nükleer kalkan, edebiyat ve sanat, yüksek düzey eğitim ve bilim– Avrupa kültürüyle etkileşim halinde Avrupa kültür geleneği içinde yaratıldı …

Batı’nın değerlerinden ve birikiminden kopmak Rusya’nın gerçek kültürel kimliğini kaybetmesine sebep olacak tehlikeli bir adımdır. Yeni totaliter ideoloji olarak topluma dayatılan ‘Avrasyacılık’ militan cehaletin ve barbarlığın haklı gösterilmesine hizmet eden lafebeliğinden başka bir şey değil …

Avrupalı (veya şimdi söylendiği gibi Avro-Atlantik) değerler etkin kurumlara sahip güçlü ve adil bir devlet ve işleyen yasalar gerektirir. Rusya’nın bunlara en az diğer ülkeler kadar ihtiyacı var. Rusya’nın hukuk devletine ve açık ekonomiye ihtiyaç duymasının sebebi Batı Avrupa ve Amerika’yı memnun etmek değil ; bu sayede Avro-Atlantik dünya ile birlikte çalışabilir, hatta onunla eşit koşullarda rekabet edebilir …

Batı karşıtı histeri bugün Rusya’yı yöneten uçtaki unsurların psikolojik güvensizliğinin ve rekabetten korkusunun dışa vurumudur.

“Eşitlik dengesinin” kurulması Rusya’yı modern ve dinamik bir devlete dönüştürmeyi amaçlayan herkesin öncelikli görevidir. Eğer bu stratejik görev başarılamazsa toplum ekonomik, sosyal veya siyasal reforma destek vermeyecek …

Rusya’da liberalizmin gelişimini yeniden düşünmek gerekiyor. Toplum liberal düşüncenin adil olduğuna kanaat getirmeden, radikal siyasal ve ekonomik reformlar için anayasa ve plan taslakları hazırlamak beyhudedir …

Etrafında bir modelin şekilleneceği bir düşünce ortaya çıktığında toplumun muazzam bir kendini örgütleme potansiyeli olduğu görülecek. Rusya için bu düşünce toplumsallaşmış ulus devlet olabilir sadece. Tek soru bu toplumsallaşmış ulus devletin liberal mi faşist mi olacağıdır.

Rusya gerçek bir savaşın içinde. Kahramanları ulusal çıkarlar veya anayurdu korumak adına değil de, bir avuç zenginin iktidarını korumak için ölüme gönderenler zamanı çoktan dolmuş olan bir rejimin ömrünü uzatmaya çalışıyorlar.

Ulusal seferberlik

Rusya çıkması çok zor olan tehlikeli bir yola sıkışıp kalmış durumda. Durmak veya makas değiştirmek Rus halkının tüm enerjisinin harekete geçirilmesini gerektiriyor. Yurtseverlerin görevi Rus halkını kandırmak yerine gerçekleri söylemektir. Halk ancak tehdidin büyüklüğünü ve yaşanan anın önemini kavrarsa kahramanca işler yapabilir. Kahramanlık olmadan Rusya kurtulamaz.

Rus halkının kahramanlık göstermesi emek vermesi, disiplinli ve mütevazi olması, birlikte çalışma yeteneği geliştirmesi ve birbirine yardım etmesi ; başka bir deyişle Rus kültürünün gelişmesini sağlamış olan ama son yıllarda büyük ölçüde kaybedilmiş ahlaki vasıfların canlandırılması anlamına geliyor. Halkı kahramanlığa sevketmek için Avrupa-yanlısı azınlığın güvenilirliğini ve yasalar önünde eşitlik ilkesine saygılı olacağını eylemleriyle kanıtlaması lazım. Yasalar önünde eşitlik ve külfetlerin herkes tarafından eşit paylaşılması hakiki liberalizmin ruhudur.

Yukarıdaki alıntı, Mihail Hodorkovski’nin 1 Ekim 2014 akşamı yıllık Freedom House Ödül töreninde yaptığı konuşmanın yazılı metninden yapılmıştır.

Democracy Digest , 2 Ekim 2014

Çeviri : Dr. Ömer Aytek Kurmel

Cherkessia.net , 21 Ekim 2014