Malezya Havayolları’nın Amsterdam-Kuala Lumpur seferini yapan ve mürettebatla birlikte 298 kişinin can verdiği faciaya “karadan havaya fırlatılan güçlü bir füzenin” neden olduğu iddiası güçleniyor.
Hem yerel, hem uluslararası uzmanlar, 10 bin metrenin üstünde yol alırken Donets üzerinde düşürülen uçağın ancak “Buk” (Kayın) M1 gibi, Sovyet-Rusya yapımı bir füzeyle vurulmuş olabileceğini vurguluyor. Etki menzili 36 kilometreyi bulan füzeye, bölgedeki çatışmada taraf olarak görünen Ukrayna, Rusya yanlısı ayrılıkçı güçler ve Rusya ordusundan üçünün de sahip olduğu belirtiliyor. İlk kez SSCB döneminde üretilen, Rusya’nın daha sonra geliştirerek pek çok ülkeye sattığı Buk füze sistemi 160 km menzildeki bir hedefi saptayabilen radara sahip. Buk füzelerine sahip ülkeler arasında Rusya, Ukrayna, Çin, Finlandiya, Hindistan, Sırbistan ve Suriye sayılıyor.
Füzeyi, Ukrayna’dan bağımsızlık ilan eden Rusya yanlısı Donetsk direnişçi güçlerinin ateşlemiş olabileceği iddiasını öne çıkaran bir bilgi var: Kommersant gazetesinin de manşetinde öne çıkardığı habere göre, bağımsızlık ilan eden Donetks Hak Cumhuriyeti silahlı kuvvetleri komutanı İgor Strelkov, saat 17.50’de, yani olaydan yaklaş 6 dakika sonra internet üzerinden bir açıklama yaptı. Strelkov, “Toreza bölgesinde az önce An-26 uçağı düşürdük. (Ukrayna’ya ait uçak kastediliyor, TRC) Bizim göklerimizde uçmayın diye uyarmıştık” dedi. İşte bu açıklama, ayrılıkçı milislerin, Ukrayna askeri uçağı sanarak yanlışlıkla Malezya yolcu uçağını düşürdükleri iddialarını yoğunlaştırdı.
Ukrayna ayrılıkçı milisleri, milisler “provokasyon yaptıklarını” iddia ettikler Kiev’i yolcu uçağına saldırmakla suçlarken, gerçeğin bağımsız bir soruşturmayla ortaya çıkabileceği vurgulanıyor. Ancak mevcut kaos ortamında bu soruşturmanın nasıl yapılacağı soru işareti. Uçak, Ukrayna birlikleri ile Rusya yanlısı ayrılıkçı milisler arasındaki çatışmaların son günlerde yoğunalştığı Donetsk bölgesinde yaşandı. Yani tarafların zaten birbirlerine ağır kayıp verdirmek ve hava bombardımanı yapan Ukrayna askeri uçaklarının düşürülmeye çalışıldığı bir ortamda, yolcu uçağının “yanlış hedef” olarak vurlmuş olma ihtimali yüksek. Ancak olayın bir kaza olmadığı, Malzeya uçağının açılan ateş sonucu düştüğü, 10 bin 100 metre yükseklikteki bir uçağın ancak havadan karaya fırlatılan orta menzilli bir füze ile vurulabileceği, bu füzenin çatışmanın tüm taraflarının elinde bulunduğu konusunda mutabakat artıyor.
ABD makamları da, radarların uçağın bir füzeyle düşürüldüğünü saptadığını duyurdu. Yanıtı aranan soru: Füzeyi kim fırlattı? Ukrayna Devlet Başkanı Poroşenko, uçağın vurularak düşürülmüş olmasını ihtimal dışı tutmadıklarını açıkladı. Poroşenko, “Son günlerde bu üçüncü kaza. Daha önce An-26 ve Su-25 savaş uçaklarımız vuruldu. Ukrayna hava kuvvetleri, yolcu uçağının düştüğü bölgede hiçbir aktivitede bulunmadı” dedi. Yani Ukrayna’nın uçağı düşürmüş olma ihtimali olmadığını savundu.
Rusya Savunma Bakanlığı’ndan bir kaynak da İnterfaks’a konuştu ve “Bugün Rusya hava kuvvetlerinin Donetsk sınırı yakınında bir uçuşu olmadı” dedi. İsyancılar ise uçağı “provokasyon” için Ukrayna Su-25 savaş uçağının düşürdüğünü savundu. Bu durumda, “Ukrayna’ya karşı savaşan Donetsk’deki ayılıkçı güçler mi uçağı yanlışıkla vurdu?” sorusu tartışılıyor. Ama iddiaları kanıtlayacak hiçbir kanıt yok… Haftalık Jane’s Defence dergisinin editörü Peter Felsted ise, uçağın düşürülmesi iddialarını BBC’ye yorumladı. Felsted, 10 bin metre yükseklikteki bir uçağın ancak gelişmiş özellikleri bulunan silahlarla düşürülebileceğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti: “Bu tür silahlar hem Ukrayna hem de Rusya envanterinde mevcut. Ancak bu silahların Rusya yanlısı ayrılıkçı muhaliflerde bulunduğuna pek ihtimal vermiyorum.”
BBC’nin yorumu: “Eğer uçak Rusya’dan sağlanmış füzeyle vurulduysa…”
“Eğer Boing 777 tipi uçağı ayrılıkçıların Rusya’dan tedarik ettikleri silahlarla düşürdükleri doğrulanırsa, özellikle Avrupalılar üzerinde Moskova’ya daha sert yaptırımlar uygulamaları yönünde baskılar artacaktır.”
BBC diplomasi muhabiri Jonathan Marcus’un, son gelişmelerle ilgili analizi şöyle: “Son birkaç gündür Batılı ülkelerde, Rusya’nın Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçılara askeri desteğini artırdığına yönelik kaygılar artmıştı. NATO Sözcüsü de, ayrılıkçılara daha fazla ağır silah ve askeri teçhizat gönderildiğini söylemişti. ABD bunun üzerine Moskova’ya yönelik ekonomik yaptırımlarını artırmış, gerekirse daha da sert yaptırımlar uygulama tehdidinde bulunmuştu. AB ise bu noktada Washington’dan farklı bir çizgi izlemişti. “Malezya Havayolları’na ait yolcu uçağının düşmesi ise koşulları değiştirebilir. Bu noktada herşey, doğru bilgiler elde edilmesine bağlı. Eğer Boing 777 tipi uçağı ayrılıkçıların Rusya’dan tedarik ettikleri silahlarla düşürdükleri doğrulanırsa, özellikle Avrupalılar üzerinde Moskova’ya daha sert yaptırımlar uygulamaları yönünde baskılar artacaktır. ”
Moskova’nın, ayrılıkçıların yok edilmesini istemediği açık. Ancak bu noktada Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin’in net bir oyun planı yok gibi görünüyor.
www.turkrus.com