Lazca dili ve kültürü dersi, Türkiye’de bir tek Boğaziçi Üniversitesi’nde seçmeli olarak veriliyor, fakat üniversite bünyesinde Laz Dili ve Edebiyatı kürsüsü yok.
Laz toplumu, üniversitelerde Laz Dili ve Edebiyatı bölümü açılmasını istiyor. Bu amaçla Rize’deki Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nde Lazca eğitim verecek bir kürsünün açılması için çalışmalara başladılar.
‘Gürcü yok, kürsüsü var’
Konuyla ilgili Al Jazeera’ye açıklamalarda bulunan Laz Enstitüsü ve Lazika Yayın Kolektifi’nin kurucularından Murat Murğulişi, Rize ve çevresinde ağırlıklı olarak Lazların yaşadığını hatırlatarak şunları söyledi:
“Üniversite bünyesinde Gürcü Dili Edebiyatı bölümü var, fakat Rize’de Gürcü yok. Biz Lazlar Rize’de varız fakat tüm taleplerimize karşın üniversitede Laz dili ve edebiyatı eğitimi verecek bir bölüm yok. Bu ay içerisinde bir taslak hazırlayıp üniversiteye sunacağız.”
Murğulişi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’yle kürsünün açılması için üç yıldır görüşmeler yürüttüklerini söylüyor:
”Bizlere gerekçe olarak sürekli teknik altyapı yetersizliğinden bahsettiler. Düzce Üniversitesi’nde Kafkas Dilleri ve Kültürleri Bölümleri açıldı. Abaza, Gürcüce, Çerkez dili ve edebiyatı bölümlerinde eğitim veriliyor. Artuklu Üniversitesi’ndeyse Süryanice, Kürtçe, Zazaca üzerine araştırılmalar yapılıyor. Yani istendiğinde bu bölümler kolaylıkla açılabilir. Sadece haklarımız gözardı ediliyor, hepsi bu. Biz bu ülkenin kurucu halklarından biri olmamıza rağmen Laz Dili ve Edebiyatı’nın açılmaması hayret verici bir durum.”
‘Öğretim görevlisi noksan’
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nin Basın ve Halkla İlişkiler Sözcüsü Taner Erol, talep konusunda ön yargılı olmadıklarını, Lazca eğitimi verecek akademik yeterliliğe sahip öğretim görevlisi noksanlığı nedeniyle bölümün açılamadığını söyledi. Taner, akademik şartları taşıyan en az üç öğretmene ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Yaklaşık iki yıl önce AK Parti hükümeti tarafından ortaokullarda farklı dil ve lehçelerde öğrenim yapmanın yolu açıldı. Her ne kadar farklı dil ve lehçelerde eğitim ve öğrenime onay verilse de, seçmeli dersler için on kişilik başvuru kotası kondu. Uygulanan kota nedeniyle başta İstanbul olmak üzere pekçok ilde anadilde eğitim yapılamadı. Bu dillerden biri de Lazca.
‘Lazca kitaplar cesaretlendirecek’
Murat Murğulişi, ailelerin seçmeli dil eğitimi konusunda ilk aşamada çekimser kaldıklarını belirtiyor:
“Veliler çocuklarını yönlendirmek konusunda çekimserdi, çünkü yakın bir zamana kadar bu ülkede Türk kimliğinden farklı bir kimlikle ön plana çıkmak ve çalışmalar yapmak suçtu. Fakat Laz Enstitüsü’nün kurulması ve MEB’in imzaladığı protokolle hazırlanan Lazca ders kitapları kuşkusuz aileri cesaretlendirecek.”
Ancak Murğulişi, “Lazca dahil Türkiye’deki tüm anadiller Kürtçe’nin gölgesinde” diyor:
“Kürtçe var, Lazca yok. Türk Dil Kurumu Kürtçe sözlük hazırlıyor, Lazca yine yok. Kürt dili bilen öğretmenler yetiştirilip atanıyor, Lazca yine yok… Anadolu halklarının tümünün kültürleri ve dilleri aynı derece korunmalı, hatta ‘Anadolu Halkları, Kültürleri ve Tarihleri’ adında bir ders okul müfredatlarına eklenmeli. Belki bu sayede birbirimizi daha iyi anlama şansımız olur.”