Ukrayna’nın doğusundaki kentlerde resmi binaları işgal eden ayrılıkçı Rusya yanlıları, Kiev hükümetinin operasyon tehdidi üzerine Moskova’ya yardım çağrısında bulundu.

Reuters haber ajansından gelen bilgiye göre, Donetsk’e bağlı Slaviansk kasabasındaki ayrılıkçıların lideri kurmayı amaçladıkları ‘Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin iyiliği için Rusya’nın yardımını talep etti.

Kremlin Sarayı’nda yapılan açıklamada ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’da yaşananlardan dolayı son derece kaygılı olduğu bildirildi.

Slaviansk kasabasında resmi binalarda işgale devam eden ayrılıkçı Rusya yanlılarına karşı, Ukrayna güvenlik güçlerinin operasyonu bekleniyor. Rusya sınırına yakın bölgelerde geçen hafta başlayan krizde, Kiev’in silah bırakması için Rus yanlısı gruplara verdiği süre 09:00’da doldu. Gruplar çağrıya uymadı.

Son işgal haberi sabah saatlerinde Donetsk’e bağlı bir başka kasaba Horlivka’dan geldi. Reuters haber ajansı, görgü tanıklarına dayanarak, kasabada 100 kadar Rusya yanlısının, emniyet merkezini işgal ettiğini duyurdu. Horlikov, Slaviansk’a 80 kilometre mesafede, 330 bin nüfuslu bir kent.

Bölgedeki Reuters muhabiri Slaviansk’ta geçen haftadan beri işgal altında tutulan bir polis karakolunun üzerinde hâlâ Rus bayrağının dalgalandığını söyledi. Ajans karakolun önündeki barikatların da güçlendirildiğini duyurdu.

Turçinov’dan garanti

Ukrayna’nın geçici Cumhurbaşkanı Aleksander Turçinov, Rusya yanlısı gruplara işgal ettikleri binalardan çekilmeleri ve silahlarını bırakmaları için 09:00’a kadar süre tanımıştı.

Turçinov bu süre zarfında silah bırakanların yargılanmayacağını söylemişti.

Turçinov ayrıca ülkenin doğusundaki bölgelere daha fazla özerklik hakları vermeye hazır olduklarını vurgulamıştı.

Kiev, süreye uyulmaması halinde ise “geniş çaplı terörle mücadele” operasyonu başlatacağı tehdidinde bulunmuştu.

Operasyon şu ana kadar başlamadı.

Ancak bölgede gergin bir hava var. Slaviansk’ta okullar kapalı.

Referandum tartışması

Turçinov gerilimin tırmanması üzerine bir kez daha açıklama yaptı. Ukrayna’nın cumhuriyetten federasyona dönmesi fikrine açık olduklarını söyledi.

Bu yönde yapılacak olası bir referanduma karşı olmadıklarını belirtti ama net bir destek vermekten de kaçındı. Zira başkent Kiev ve Ukraynaca konuşulan batı bölgelerdeki nüfus federasyon fikrine sıcak bakmıyor.

Referandum ülkenin doğusundaki Rusya yanlısı grupların ise temel taleplerinden biri.

Bu gruplar daha fazla özerklik hakkı veya Rusya’ya bağlanmanın seçileceği bir referandum istiyor.

‘Ukrayna’nın bölünmesi çıkarımıza değil’

Gergin saatlerin yaşandığı bölge ile ilgili bir diğer açıklama da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’dan geldi.

Lavrov Ukrayna’nın bölünmesinin Moskova’nın çıkarlarına uygun olmadığını söyledi.

Buna karşın Kiev’in tüm vatandaşlarına eşit davranması gerektiğini söyledi.

Lavrov yapılacak yeni anayasa çalışmalarında Ukrayna’da Rusça konuşan doğu bölgelerinin de söz sahibi olması gerektiğini vurguladı.

ABD tepkili

ABD Ukrayna’da yaşananlar yüzünden Rusya’ya tepkili.

ABD’nin BM Büyükelçisi Samantha Power “Bunun arkasında kimin olduğunu biliyoruz” dedi.

Power, Cenevre’de perşembe yapılması planlanan kriz görüşmelerine katılmaktan vazgeçmediklerini söyledi ancak Rusya’nın Ukrayna’nın doğu sınırına yığdığı 40 bin askeri açıklaması gerektiğini vurguladı.

Kriz nasıl başladı?

Ukrayna’nın doğusunda tansiyon geçen hafta yükseldi.

Yoğun bir Rus nüfusunun bulunduğu coğrafyada Rusya yanlıları bazı şehirlerde hükümet binaları ve polis karakollarını ele geçirdi.

Kiev, Rusya’nın Kırım’ın ardından bu bölgeleri de ilhak etmek istediği ve krizi bu yüzden çıkarttığı görüşünde.

Rusya ise daha önce böyle bir niyeti olmadığını ileri sürmüştü. Rusya, Ukrayna’nın ülkenin doğusundaki göstericilerin taleplerini dikkate almadığını savunuyor.

Özerk Cumhuriyet Kırım, Ukrayna’daki Rus yanlısı Yanukoviç yönetiminin yerine, uzun protestolar sonrası AB yanlılarının iktidara gelmesinden sonra, bölünme senaryolarının hayata geçtiği ilk yer oldu. Kırım parlamentosu önce bağımsızlığını ilan etti. 16 Mart 2014’te yapılan ve Tatarların boykot ettiği referandum sonucuna dayanarak Rusya tarafından ilhak edildi. Kırım, Tatarların kendi vatanları olarak gördüğü bir bölge.

Yüz binlerce Kırım Tatarı 1944 yılında Sovyet lideri Stalin tarafından yurtlarından sürgün edilmiş, yerlerine Ukraynalı ve Rus nüfus yerleştirilmişti.

Kaynak: Al Jazeera ve Reuters