Ukrayna’nın doğusundaki kentte hükümet binasını işgal eden Rusya yanlısı göstericiler, Donetsk’in Kiev yönetiminden ayrılması için halk oylaması yapılmasını talep etti. Cumhurbaşkanı Vekili Turçinov Rusya sınırındaki askeri tedbirlerin artırıldığını söyledi.

Pazar gününden bu yana Donetsk’teki hükümet binasını işgal altında tutan Rusya yanlısı göstericiler, kentin idari olarak Ukrayna’dan ayrılması için 11 Mayıs’ta referandum çağrısı yaptı. Reuters haber ajansına göre eylemciler, ‘yasadışı’ olarak niteledikleri Ukrayna güvenlik güçlerinin saldırganlığına karşı Rusya’nın bölgeye asker göndermesini talep ettiklerini bildirdi.

Gelişmeler üzerine açıklama yapan Ukrayna Cumhurbaşkanı Vekili Aleksandr Turçinov, Rusya sınırındaki askeri tedbirlerin artırıldığını söyledi. Turçinov, Moskova yönetiminin ‘Kırım’daki senaryoyu doğu Ukrayna’da da tekrarlamak istediğini’ savundu.

‘Rusya askerleri sınırda’

ABD’nin Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’ndaki (AGİT) temsilcisi Daniel Baer, on binlerce Rus askerinin Ukrayna sınırı yakınında konuşlandığını öne sürdü ve Moskova’yı bölgedeki tansiyonu düşürmeye yönelik adım atmaya davet etti.

Ukrayna’nın doğusunda bir başka kent olan Luhansk’ta da Rusya yanlılarının işgali var. Polis yetkilileri kimliği belirsiz kişilerin güvenlik binasına girerek cephanelikte bulunan silahları ele geçirdiğini duyurdu.

Benzer bir durumun yaşandığı Harkiv kentinde ise, hükümet binasını ele geçiren göstericilerin dışarı atıldığı açıklandı. İçişleri Bakanı Arsen Avakov, Facebook hesabından yaptığı açıklamada, hafta sonu işgal edilen binanın ‘ayrılıkçılardan tamamen kurtarıldığını’ söyledi.

Rusya yanlıları pazar günü Donetsk kentinde de valilik binasına girerek barikat oluşturmuştu. Göstericiler Ukrayna bayrağını indirerek yerine Rusya bayrağı çekmişti.

‘Moskova’nın planı’

Son gelişmeler üzerine açıklama yapan Ukrayna Başbakanı Arseny Yatsenyuk, ülkenin doğusundaki üç kentte yaşananların Rusya’nın Ukrayna’yı bölme ve bölgeye asker sokma planının bir parçası olduğunu söyledi. Rus askerlerinin Ukrayna sınırından 30 kilometre uzaklıkta olduğunu söyleyen Yatsenyuk, “Ukrayna karşıtı bir operasyon devreye sokulmuş durumda, yabancı askerler sınırı geçerek bölgeyi işgal etmeye hazır. Ancak buna izin vermeyeceğiz” dedi.

‘Rus askeri Ukrayna askerini öldürdü’

İki ülke arasında son aylardaki gerilim tırmanmasına neden olan ve Rusya’nın ilhak ettiği Kırım’dan ise ölüm haberi geldi. Ukrayna Savunma Bakanlığı yarımadaki Novofyodorovka askeri tesisinde bir Ukraynalı subayın Rus askeri tarafından öldürüldüğünü bildirdi.

Savunma Bakanlığı Vladislav Seleznyov, Rus askerlerin işgal ettiği tesisten ayrılmaya hazırlanan subayın silahsız olduğunu söyledi. Daha önce de Kırım’ın başkenti Akmescit’te (Simferopol) bir Ukrayna askeri öldürülmüştü.

Bu arada iki taraf arasındaki gerilim ticari ilişkilere de yansıdı. Rusya, Ukrayna’dan süt ürünü ithal etmeyi bıraktı.

Ukrayna’nın doğusunda haftalardır benzer gösteriler yaşanıyor. Rus yanlıları ‘NATO evine dön’ ve ‘Referandum istiyoruz’ sloganlarıyla sokağa dökülüyor. Başkent Kiev’de başlayan ayaklanmalar sonrası kurulan yeni hükümet ülkenin doğu ve güneydoğu bölgelerinde destek görmüyor.

Tansiyon Kırım’la yükseldi

Bölgedeki tansiyon, Kırım’daki referandumun ardından yeniden yükseldi.

Kırım, 16 Mart 2014’te referandum yapılmış ve Rusya, Tatarların boykot ettiği referandum sonucuna dayanarak bölgeyi ilhak etmişti. Yüzbinlerce Kırım Tatarı 1944 yılında Sovyet lideri Stalin tarafından yurtlarından sürgün edilmiş, yerlerine Ukraynalı ve Rus nüfus yerleştirilmişti.

Kaynak: Aljazeera, Reuters